Fajna płyta pod nowego Intela? Zobacz ASUS TUF Gaming Z790-Plus WIFI D4

Nowe procesory Intel Core 13. generacji są łakomym kąskiem dla graczy i twórców treści – w naszych testach świetnie wypadł nie tylko topowy model Core i9-13900K, ale też słabszy, średniopółkowy Core i5-13600K. To sprzęt, który na pewno będzie królował w nowych komputerach do grania.

Ważny jest także tutaj wybór odpowiedniej płyty głównej – co prawda nowe modele można „posadzić” na starych płytach Intel z serii 600, ale potencjalni zainteresowani na pewno będą rozważać również zakup nowszych modeli Intel Z790. Niedawno mieliśmy okazję sprawdzić dobry i dosyć drogi model Gigabyte Z790 Aorus Master. Tym razem mamy jednak tańszą konstrukcję – ASUS TUF Gaming Z790-Plus WIFI D4, która może być ciekawą propozycją dla osób chcących przyszoszczędzić. Czy rzeczywiście jest warta uwagi?

Czym się różni płyta główna Intel Z690 od Intel Z790

Nim przejdziemy do samej płyty ASUS TUF Gaming Z790-Plus WIFI D4, warto wspomnieć kilka słów czym tak naprawdę są płyty główne Intel Z790 i dlaczego warto na nie zwrócić uwagę.

Chipset Intel Z790 można nazwać ulepszonym modelem Intel Z690. Nowe płyty też pozwalają na podkręcanie procesora i pamięci RAM, ale oferują nieco bogatszą funkcjonalność – producent przewidział więcej linii PCI-Express 4.0 (kosztem PCI-Express 3.0) i więcej portów USB 3.2 Gen2x2.

Co prawda i tutaj i tutaj przewidziano obsługę procesorów Core 12. i 13. generacji, ale w praktyce nowe płyty często oferują ulepszoną budowę, dostosowaną już pod kątem nowszych modeli. Możemy liczyć na mocniejszą sekcję zasilania, wsparcie dla szybszych pamięci RAM, a także dodatkowe złącza PCI-Express i/lub M.2 oraz porty USB 3.2 Gen 2x2.

ASUS TUF Gaming Z790-Plus WIFI D4 - specyfikacja płyty głównej

ASUS TUF Gaming Z790-Plus WIFI D4 to następca popularnego modelu ASUS TUF Gaming Z690-Plus WIFI D4. Na pierwszy rzut oka obydwie płyty wyglądają podobnie. Jest tutaj jednak kilka drobnych różnic.

Różnice w praktyce? W nowszym modelu drugie złącze PCI-Express x16 (x4) działa w szybszym trybie 4.0, a jeden port USB 3.0 typ C na tylnym panelu zastąpiono nowszym USB 3.2 Gen2 typ C. Producent zastosował też lepszy układ dźwiękowy. Co ważne, nowszy model jest też nieco tańszy względem poprzednika.

ASUS TUF Gaming Z790-Plus WIFI D4 - co oferuje podstawowa płyta Z790?

Model ASUS TUF Gaming Z790-Plus WIFI D4 został zaprojektowany głównie z myślą o graczach, zatem musi się on wyróżniać odpowiednim wyglądem. Producent postawił na militarną, efektowną stylistykę, która na pewno przyciągnie uwagę klientów. Nie zapomniano też o możliwości podpięcia urządzeń z podświetleniem LED (na laminacie znajdziemy jedno złącze RGB LED 4-pin 12V i trzy adresowalne ARGB LED 3-pin 5V).

Płyta obsługuje procesory Intel Core 12. i 13. generacji pod gniazdo LGA 1700 - w przypadku modeli z odblokowanym mnożnikiem (dopisek K) możliwe jest podkręcanie zegarów za pomocą zmiany mnożnika. Warto jednak zauważyć, że w nowej płycie producent zastosował słabszą sekcję zasilania - to 17-fazowa konstrukcja (16+1 fazy po 60 A), podczas gdy wcześniej stosowano 15-fazową (14+1 faz, ale o obciążalności 80 A).

Jeśli chodzi o chłodzenie, można tutaj podpiąć dosyć standardową konfigurację wentylatorów. Producent przewidział dwa złącza 4-pin do podłączenia chłodzenia procesora, dodatkowe złącze 4-pin dla chłodzenia AiO lub pompki z chłodzenia cieczą, a także cztery złącza 4-pin do podłączenia wentylatorów z obudowy.

Do sterowania wentylatorami można wykorzystać menu Q-Fan Control w UEFI BIOS lub aplikację Fan Xpert 4. W obydwóch przypadkach można skonfigurować własną krzywą obrotów dla wentylatora lub dostosować jego obroty do wskazań czujników temperatury.

Na sekcji zasilania zamontowano dwa pokaźne radiatory

Ciekawostką są banki pamięci RAM, bo model ASUS TUF Gaming Z790-Plus WIFI D4 został przystosowany do obsługi starszych modułów DDR4 - można tutaj zamontować dwukanałowe zestawy o pojemności do 128 GB i taktowaniu do 5333 MHz (po OC). Taka funkcjonalność powinna zainteresować klientów, którzy chcieliby przyoszczędzić na zakupie pamięci RAM. Szczególnie, że moduły DDR4 nadal są nieco tańsze od nowszych DDR5 RAM.

Główna zmiana w modelu ASUS TUF Gaming Z790-Plus WIFI D4 dotyczy dodatkowych złączy PCI-Express - w nowym modelu działają one w trybie 4.0

Dla karty graficznej przewidziano jedno wzmocnione złącze PCI-Express 5.0 x16 (nowością jest tutaj specjalny przycisk PCIe Q-Release, który ułatwia odbezpieczenie złącza przy zamontowanej większej kartcie graficznej). Co prawda póki co takich modeli jeszcze nie ma dostępnych, ale płyta jest gotowa pod kolejne generacje GPU. Oprócz tego przewidziano kilka dodatkowych złączy dla kart rozszerzeń - jedno PCI-Express 4.0 x16 (elektrycznie ograniczone do trybu x4), jedno PCI-Express 4.0 x4 oraz dwa PCI-Express 3.0 x1. Można zatem będzie podpiąć dodatkowe karty lub kontrolery.

Trzy gniazdka M.2 wyposażono w niewielki radiatory, który ma wspomagać odprowadzanie ciepła z dysku SSD

Dwa gniazda SATA wyprowadzono prostopadle do laminatu (dwa kolejne umieszczono przy bocznej krawędzi prostopadle)

Obsługa dysków stoi raczej na podstawowym poziomie. Płyta oferuje łącznie cztery gniazda M.2 pod szybkie nośniki SSD NVMe PCIe 4.0 x4 (wszystkie oferują system beznarzędziowego montażu M.2 Q-Latch, ale trzeba użyć śrubokręta przy do odkręcenia radiatorów), a oprócz tego udostępniono jeszcze cztery gniazda SATA 6 Gb/s pod zwykłe dyski SSD/HDD. Dwa z nich obrócono prostopadle do laminatu.

Na tylnym panelu wyprowadzono całkiem bogaty zestaw portów - kilka portów USB, wyjścia wideo dla zintegrowanej grafiki, złącze sieciowe LAN, złącza dla antenki karty Wi-Fi oraz pełny zestaw gniazd audio (z optycznym S/PDIF)

Tylny panel wygląda bardzo podobnie do tylnego panelu w poprzednim modelu ASUS TUF Gaming Z690-Plus WIFI D4. Producent przewidział tutaj cztery porty USB 3.0, dwa porty USB 3.2 Gen2, jeden USB 3.2 Gen2 w ersji C, a także USB 3.2 Gen2x2 w wersji C. Nie znajdziemy tutaj nowszych portów USB4 czy Thunderbolt 4. Dla zintegrowanej grafiki przewidziano dwa wyjścia wideo: HDMI i DisplayPort.

Płyta została wyposażona w szybką kartę sieciową 2.5G LAN bazującą na kontrolerze Intela, a także bezprzewodową łączność Wi-Fi 6 (jest też ta sama, tańsza wersja płyty bez karty Wi-Fi). Jeśli chodzi o dźwięk, producent zastosował nowszy układ Realtek S1220A, czyli tak naprawdę 8-kanałowy kodek Realtek ALC1220. Zastąpił on low-endowy model Realtek ALC897. Szkoda jednak, że producent nie pokusił się o coś lepszego (u konkurencji można znaleźć np. lepszy model Realtek ALC4080).

ASUS TUF Gaming Z790-Plus WIFI D4 - użytkowanie w praktyce 

Testy płyty głównej ASUS TUF Gaming Z790-Plus WIFI D4 przeprowadziliśmy na platformie, która powinna sprawdzić możliwości sprzętu przy dosyć wymagającym scenariuszu.

Płyta ASUS TUF Gaming Z790 PLUS WIFI D4 działa pod obsługą UEFI BIOS, który możecie kojarzyć z wcześniejszych modeli tej marki. Producent przewidział tryb podstawowy (EzMode) i zaawansowany (Advanced Mode), więc powinni się tutaj odnaleźć zarówno mniej doświadczeni użytkownicy, ale też „sprzętowi wyjadacze”.

Mniej doświadczeni użytkownicy mogą skorzystać z prostego menu EZ Mode

W trybie zaawansowanym znajdziemy całą gamę opcji, także do podkręcania sprzętu. Co ważne, całość uszeregowano w przejrzysty i intuicyjny sposób, więc nie powinno być problemów z odnalezieniem odpowiedniej opcji (w razie potrzeby można tutaj skorzystać z funkcji do przeszukiwania menu).

Menu Q-Fan Control pozwala ustawić prędkość obrotową wentylatorów

W menu Qfan Control można sterować chłodzeniem podłączonym do płyty – można tutaj ustawić osobną krzywą dla każdego z podłączonych wentylatorów (w trybie DC/PWM).

Ciekawą opcją jest możliwość automatycznego przyspieszenia komputera (EZ Tuning Wizard). Producent przewidział też opcje do aktywowania ReSize BAR, a nawet specjalną opcję do wymazywania zawartości nośników SSD (Secure Erase).

Zmodyfikowane ustawienia można zapisać w profilu z ustawieniami. Do dyspozycji oddano 8 profili, które można też zapisać na zewnętrznym nośniku.

Podkręcanie procesora i pamięci RAM

Płyta ASUS TUF Gaming Z790 PLUS WIFI D4 pozwala na podkręcanie procesora i pamięci RAM, więc sprawdziliśmy, czego realnie możemy oczekiwać od sprzętu pod tym kątem.

Procesor Core i9-13900K udało się podkręcić naprawdę nieźle - wszystkie wydajniejsze rdzenie P-Core udało się podkręcić do 5,6 GHz, efektywne E-Core do 4,5 GHz, a przy obciążeniu dwóch wydajniejszych rdzeni P-Core taktowanie wzrastało jeszcze do 5,8 GHz. Ustawienia wymagały zdjęcia limitów mocy i zmiany napięcia zasilającego w trybie Offset o -0,500 V (w takiej sytuacji procesor rozgrzewał się do około 95 stopni Celsjusza).

Gorzej wygląda kwestia podkręcania pamięci. Wykorzystaliśmy całkiem niezłe moduły ADATA XPG Spectrix D60G 2x 8 GB 4133 MHz CL19 na kostkach Samsung B-Die. Maksymalnie udało się z tego wycisnąć 4266 MHz CL18-19-19-39 (przy dzielniku Gear2).

Problemem niestety są temperatury sekcji zasilania (VRM). O ile przy standardowych ustawieniach procesora z chłodzeniem owiewającym sekcję zasilania nie ma powodu do niepokoju (sekcja osiąga tutaj około 70 stopni Celsjusza)...

...tak problem zaczyna się, gdy zdejmiemy limity mocy i/lub podkręcimy procesor. Z nawiewem na sekcję zasilania odnotowaliśmy ponad 80 stopni Celsjusza, a bez nawiewu temperatury przekraczały 100 stopni Celsjusza.

ASUS TUF Gaming Z790 PLUS WIFI D4 - nowsza, ale czy warto kupić?

ASUS TUF Gaming Z790-PLUS WIFI D4 to naprawdę ciekawa płyta główna do budowy nowoczesnych komputerów ze średniej półki. Otrzymujemy niezły sprzęt, który powinien spełnić oczekiwania sporej części użytkowników.

Płyta współpracuje z procesorami Intel Core 12. i 13. generacji, jednak realnie głównie będzie łączona z nowszymi, odblokowanymi jednostkami pokroju, które są dużo lepszą propozycją. Sporym atutem jest tutaj wsparcie dla starszych i tańszych pamięci DDR4, co pozwoli nieco zaoszczędzić przy zakupie komputera. I w przypadku procesora i pamięci RAM, możliwe jest przetaktowanie sprzętu. Problemem może być nie za mocna i mocno nagrzewająca się sekcja zasilania, zatem płytę niekoniecznie polecamy do konfiguracji z topowym Core i9-13900K (ze słabszymi Core i5-13600K czy Core i7-13700K powinna sobie poradzić).

Producent zadbał też o całkiem niezłe wyposażenie płyty. Konstrukcja obsłuży nadchodzące karty rozszerzeń pod PCI-Express 5.0, a do tego szybkie dyski SSD NVMe pod PCIe 4.0 x4 i cztery zwykłe dyski SSD/HDD pod SATA (tych gniazdek mogłoby być trochę więcej). Dodatkowym atutem jest całkiem bogaty zestaw portów USB. Graczy zainteresuje szybka karta sieciowa 2.5G LAN oraz opcjonalna karta Wi-Fi w standardzie 6. W porównaniu do starszego modelu Z690, zastosowano też lepszy układ dźwiękowy.

ASUS TUF Gaming Z790-PLUS WIFI D4 to podstawowa płyta z segmentu Z790, która powinna spełnić oczekiwania większości użytkowników. Konstrukcja została u nas wyceniona na około 1650 złotych (wariant bez WIFI powinien być nieco tańszy) i w tej cenie jest to naprawdę niezła propozycja. Jedyną sensowną alternatywą wydają się starsze, uboższe konstrukcje z chipsetem Intel Z690, które można dorwać w jeszcze niższych cenach (np. MSI MAG Z690 TOMAHAWK WIFI DDR4 czy MSI Z690-A PRO DDR4).