MSI MPG B650 Carbon WIFI - wypasiona płyta B650. Tańsza alternatywa pod Ryzen 7000?

Procesory AMD Ryzen 7000 spotkały się z bardzo dobrym odbiorem branżowych mediów (testowaliśmy Ryzen 5 7600X, Ryzen 9 7900X i Ryzen 9 7950X), ale do ich obsługi wymagane są nowe płyty główne z podstawką AM5. Trzeba więc zdecydować się na nowe mobo. Wybór jest całkiem spory. Niedawno mieliśmy okazję sprawdzić model ASUS ROG Crosshair X670E Hero, czyli jedną z lepszych i zarazem z droższych konstrukcji dostępnych na rynku (jej cena oscyluje w granicach 4 tysięcy złotych!).     

Tym razem do naszej redakcji zawitała tańsza propozycja z chipsetem AMD B650. MSI MPG B650 Carbon WIFI to konstrukcja ze średniej półki, która ma zainteresować klientów dysponujących trochę mniejszym budżetem. Czy rzeczywiście ma szansę zainteresować osoby składające nowy komputer? Postanowiliśmy to sprawdzić w praktyce.

Czym się różni płyta główna AMD X670(E) od AMD B650(E)?

Początkowo na rynku były dostępne tylko high-endowe płyty główne z chipsetami AMD X670 i X670E – wypasione, ale też drogie (lub baaardzo drogie). Ostatnio jednak na rynku zadebiutowały nieco uboższe, tańsze modele z układami AMD B650 i B650E. Jaka jest różnica?

Wszystkie płyty obsługują procesory Ryzen 7000 i pamięci DDR5 RAM (i pozwalają na ich podkręcanie). Różnice właściwie sprowadzają się do funkcjonalności - trybu działania slotów PCI-Express, gniazd M.2 i liczby dostępnych portów.

Modele X670E i B650E zapewniają obsługę PCI-Express 5.0 zarówno dla kart rozszerzeń (w trybie x16 lub x8/x8), jak i dysków SSD NVMe. W przypadku modeli X670 zapewniono obsługę PCI-Express 5.0 tylko dla dysków SSD NVMe (karty rozszerzeń działają w trybie PCI-Express 4.0 x16 lub x8/x8), natomiast w B650 obsługa PCI-Express 5.0 dla dysków SSD NVMe w ogóle jest opcjonalna (w najtańszych modelach karty działają w trybie PCI-Express 4.0 x16, a dyski w trybie PCIe 4.0 x4). Do tego dochodzą różnice w obsłudze gniazd SATA, portów USB czy dodatkowych linii.

Funkcjonalność oczywiście ma wpływ na koszt produkcji i ceny płyt. W praktyce modele X670E i docelowo też B650E to najlepsze i najdroższe konstrukcje, X670 to dobre modele ze średniej półki, zaś modele B650 rozciągają się praktycznie od średniego segmentu do tańszych konstrukcji. Wybór jest zatem całkiem spory (szczególnie teraz, po premierze modeli B650 i B650E).

MSI MPG B650 Carbon WIFI - specyfikacja płyty głównej

Test płyty głównej MSI MPG B650 Carbon WIFI wcale nie jest przypadkowy. To jedna z najlepszych konstrukcji z chipsetem B650, która dobrze obrazuje możliwości tego segmentu – poniżej możecie zobaczyć porównanie specyfikacji Carbona z chipsetem X670E i Carbona z chipsetem B650.

W zasadzie funkcjonalność płyt jest dosyć podobna. Decydując się na Carbona z chipsetem B650 rezygnujemy z obsługi kart rozszerzeń w trybie PCI-Express 5.0, jednego gniazdka M.2 PCIe 5.0 x4, a do tego otrzymujemy trochę mniej portów USB. Płyta MSI MPG B650 Carbon WIFI kosztuje jakieś 2000 złotych, czyli jest o 900 złotych tańsza względem MSI MPG X670E Carbon WIFI. Cena jednak wcale nie jest taka niska, bo w podobnej kwocie można znaleźć podstawowe modele X670 i X670E.

MSI MPG B650 Carbon WIFI - ładna, a do tego funkcjonalna

Jak przystało na płytę główną z segmentu dla graczy, producent zadbał o odpowiednią stylistykę mobasa (w końcu nie brakuje klientów, dla których wygląd sprzętu jest tak samo ważny jak jego funkcjonalność). Zobaczcie zresztą sami jak wygląda nowy „karbon”.

Model MPG B650 Carbon WIFI wyróżnia się efektownymi radiatorami na sekcji zasilania, gniazdach M.2 i chipsecie, a całość uzupełnia podświetlane logo smoka na osłonie tylnego panelu. Gdyby tego było mało, na laminacie wyprowadzono dodatkowe złącza RGB LED i ARGB LED, do których można podpiąć urządzenia z podświetleniem i zsynchronizować efekty świetlne. Jakbyście szykowali komputer zamiast choinki, Carbon od biedy powinien się do tego nadawać :).

Dla procesora przewidziano podstawkę AMD AM5 z obsługą układów Ryzen 7000, natomiast dla pamięci cztery banki DDR5 DIMM – według specyfikacji, płyta obsługuje dwukanałowe zestawy o taktowaniu do 6600 MHz (po podkręceniu). Odpowiednie ustawienia można wczytać z profilu XMP lub AMD EXPO (Extended Profiles for Overclocking).

Płyta MSI MPG B650 Carbon WIFI nie powinna mieć problemu z obsługą nawet topowych, prądożernych procesorów. Producent przewidział tutaj sekcję zasilania w układzie 16 + 2 + 1 fazy, czyli jedną z mocniejszych konstrukcji w tym segmencie płyt głównych (w rzeczywistości zastosowano osiem podwojonych faz MPS MP87670 (80A, SPS) dla CPU, dwie fazy MPS MP87670 (80A, SPS) dla SoC i jedną fazę MaxLinear MXL7630S (30A) dla MISC).

Sekcję schowano pod dwoma solidnymi radiatorami, które naprawdę bardzo dobrze sobie radzą z odprowadzaniem ciepła z MOSFET-ów (sprawdzaliśmy na topowym modelu Ryzen 9 7950X i nawet po podkręceniu sekcja utrzymywała temperaturę w poniżej 60 stopni Celsjusza – jest dobrze, bo wody na tym raczej nie zagotujecie).

Jakbyście jednak potrzebowali lepszego chłodzenia komputera, na laminacie przewidziano podstawowy zestaw do podpięcia wentylatorów – jedno złącze 4-pin dedykowane specjalnie do coolera CPU (o obciążalności 36 W), jedno złącze 4-pin do podłączenia pompki (o obciążalności 36 W) oraz pięć złączy 4-pin do podłączenia dodatkowych wentylatorów w obudowie (każde o obciążalności 24 W). Dla większości użytkowników taki zestaw powinien być wystarczający.

Dla kart rozszerzeń przewidziano łącznie trzy złącza: PCI-Express 4.0 x16 (dodatkowo wzmocnione), PCI-Express 4.0 x16 (elektrycznie ograniczone do trybu x4) oraz PCI-Express 3.0 x1. Brak obsługi PCI-Express 5.0 to chyba najważniejsza różnica płyty B650 względem modeli X670E i X650E. Nie ma jednak co narzekać, bo póki co i tak nie ma masowo dostępnych kart rozszerzeń, które wykorzystałyby potencjał magistrali PCI-Express 5.0 (i wiele wskazuje, że się to nie zmieni przez najbliższe 2 lata).

Złącza M.2 schowano pod radiatorami - bliżej podstawki znalazł się slot Litgtning Gen 5 M.2 (PCIe 5.0 x4), a między slotami PCI-Express umieszczono trzy złacza M.2 PCIe 4.0 x4. Co ważne wszystkie sloty M.2 wykorzystują mechanizm łatwego montażu EZ M.2 Clips – wystarczy włożyć dysk do gniazda i przekręcić plastikową blokadę (nie trzeba męczyć się ze śrubkami)

Za dwa równoległe złącza SATA odpowiada chipset AMD B650, a dwa prostopadłe (niewidoczne na zdjęciu) pochodzą z kontrolera ASMedia ASM1061

Jeśli chodzi o dyski, płyta MSI MPG B650 Carbon WIFI oferuje łącznie cztery złącza M.2 pod szybkie napędy SSD NVMe – przy podstawce na procesor zlokalizowano slot PCI-Express 5.0 x4 (z większym radiatorem M.2 Shield Frozr, który jest łatwo montowany na zatrzask), zaś między złączami PCI-Express trzy kolejne PCI-Express 4.0 x4 (schowane pod płaskim kawałkiem metalu, który pełni rolę radiatora). Oprócz tego przewidziano jeszcze sześć gniazd SATA 6 Gb/s pod zwykłe dyski SSD lub HDD. To na wypadek jakbyście znaleźli w zakurzonej szufladzie stary dysk pod SATA i chcieli sprawdzić co na nim było zapisane. Cztery gniazdka wyprowadzono równolegle do laminatu, co ułatwi podpięcie kabelków.

Na tylnym panelu wyprowadzono dwa przyciski: Clear CMOS do przywracania domyślnych ustawień BIOS oraz Flash BIOS do awaryjnej aktualizacji BIOS

Na tylnym panelu wyprowadzono całkiem niezły zestaw portów. Do dyspozycji oddano dwa staroświeckie USB 2.0, ale do tego jeszcze siedem szybkich gniazd USB 3.2 Gen2 10 Gb/s i jedno superszybkie USB 3.2 Gen2x2 typ C 20 Gb/s (czyli to wypasione pod najszybsze dyski zewnętrzne). Oprócz tego dwa wyjścia dla zintegrowanej grafiki: HDMI 2.1 i DisplayPort 1.4 - to na wypadek, gdybyście akurat tymczasowo nie mieli pieniążków na normalną kartę i korzystali z „integry”.

Za łączność odpowiada szybka karta sieciowa 2.5G LAN (oparta o raczej tani kontroler Realtek RTL8125). Do tego, zresztą jak sama nazwa wskazuje, udostępniono bezprzewodową kartę Wi-Fi 6E z Bluetooth 5.2 z kontrolera AMD RZ616 (w zestawie z płytą są dodawane dwie antenki). Powiedzmy sobie wprost – w tym segmencie to raczej standard (chociaż trochę szkoda, że sieciówka nie korzysta z lepszego kontrolera Intela).

Warto jednak zwrócić uwagę na układ dźwiękowy. Producent zastosował tutaj 8-kanałowy kodek Realtek ALC4080, który wzbogacono o dobrej jakości kondensatory WIMA. Jak na ten segment płyty, jest naprawdę nieźle (często można tutaj spotkać gorsze kodeki Realtek ALC1220).

Jak to działa w praktyce? Test MSI MPG B650 Carbon WIFI

Testy płyty głównej MSI MPG B650 Carbon WIFI przeprowadziliśmy na platformie, która może obrazować high-endowy zestaw komputerowy.

Konstrukcja działa pod obsługą Click BIOS 5, w którym przewidziano prosty tryb EZ Mode oraz zaawansowany Advanced Mode. Menu oferuje sporo opcji służących do konfiguracji i podkręcania sprzętu. Nie mieliśmy też problemów z załadowaniem profilu XMP i EXPO na pamięciach RAM.

Odpowiednie ustawienia można zapisać w 6 profilach użytkownika (płyta daje też możliwość wyeksportowania i zaimportowania ich na pamięć USB). Co ważne, płyta daje też możliwość zaktualizowania BIOS-u bez konieczności montażu procesora i pamięci RAM (wystarczy skopiować odpowiedni plik na pamięć USB, podpiąć go do odpowiedniego złącza i nacisnąć przycisk Flash BIOS).

W zakładce Hardware Monitor przewidziano opcje do monitorowania temperatury procesora, sekcji zasilania płyty głównej czy chipsetu płyty głównej. Dodatkowo można tutaj ustawić prędkość obrotową każdego z wentylatorów w trybie DC lub PWM (np. ustawiając krzywą w zależności od temperatury procesora lub chipsetu).

Użytkowanie płyty MPG B650 Carbon WIFI nie sprawiało nam żadnych problemów. Płyta bez problemu poradziła sobie z obsługą topowego procesora AMD Ryzen 9 7950X i szybkich pamięci G.Skill Trident Z5 Neo 2x 16 GB 6000 MHz. Przy okazji sprawdziliśmy, jak konstrukcja poradziła sobie z podkręcaniem procesora i pamięci RAM.

Procesor AMD Ryzen 9 7950X udało nam się "na sztywno" podkręcić na wszystkich rdzeniach do 5,4 GHz przy napięciu zasilającym 1,25 V (Load line calibration - LL5). Ograniczeniem okazało się tutaj chłodzenie, bo temperatury układu dochodziły do 95 stopni Celsjusza.

Wiemy, że producent planuje tutaj dodać opcję "Performance Switch", która pozwoli połączyć zalety podkręcania za pomocą AMD PBO (Precision Boost Overdrive) i manualnej zmiany mnożnika. Podczas testów płyty funkcja ta jeszcze nie była dostępna, więc nie mogliśmy jej sprawdzić w praktyce. 

W przypadku pamięci G.Skill Trident Z5 Neo na szybko udało się wycisnąć 6200 MHz przy opóźnieniach CL30-38-38-96. Wyższe zegary nie wchodziły nawet po poluzowaniu timingów. Szału nie ma, bo po cichu jednak liczyliśmy na coś więcej.

MSI MPG B650 Carbon WIFI - AM5 taniej, ale dalej drogo

Płyta MSI MPG B650 Carbon WIFI wywołuje mieszane uczucia. Z jednej strony to naprawdę niezły sprzęt, który pozwoli na budowę wydajnego, nowoczesnego komputera. Problem jednak w tym, że jego cena wcale nie jest taka atrakcyjna i w podanym budżecie da się znaleźć lepsze propozycje.

Model MSI MPG B650 Carbon WIFI obsługuje najnowsze procesory AMD Ryzen 7000 i dwukanałowe zestawy pamięci DDR5 RAM. Producent zadbał też o mocną sekcję zasilania - nie mieliśmy problemu, aby zamontować tutaj topowego, 16-rdzeniowego Ryzena 9 7950X i szybkie pamięci DDR5-6000 (a nawet ten sprzęt dodatkowo podkręcić).

Główna różnica względem modeli B650E i X670E dotyczy funkcjonalności. Płyta nie obsługuje kart rozszerzeń PCI-Express 5.0 (które pewnie i tak nie pojawią się w najbliższym czasie). Tyle dobrze, że producent przewidział chociaż obsługę szybkich dysków SSD NVMe – na laminacie można zamontować jeden model pod PCIe 5.0 x4 i trzy pod PCIe 4.0 x4 (wszystkie złącza wyposażono w radiator). Do tego przewidziano sześć gniazd SATA 6 Gb/s, co w tym segmencie mimo wszystko jest wyróżnikiem.

Gracze powinni docenić szybką łączność z siecią - producent zastosował kartę sieciową 2.5G LAN oraz Wi-Fi 6E. Ponadto udostępniono dużą liczbę portów USB, wliczając w to szybkie USB 3.2 Gen2x2. Cieszy też obecność dobrej jakości układu dźwiękowego Realtek ALC4080.

Płyta działa pod obsługą znanego i lubianego Click BIOS 5, więc z jej obsługą powinni sobie poradzić zarówno mniej doświadczeni użytkownicy, jak i sprzętowi wyjadacze. W menu znajdziemy sporo opcji do konfiguracji i podkręcania sprzętu (niedługo powinna pojawić się aktualizacja dodająca tryb hybrydowego podkręcania "Performance Switch").

Największym problemem jest jednak cena płyty. Model MSI MPG B650 Carbon WIFI powinien u nas kosztować około 2000 złotych, co czyni go jedną z najdroższych płyt z chipsetem B650. W podobnej cenie można kupić modele X670 (np. Gigabyte X670 AORUS Elite AX czy MSI PRO X670-P WIFI) lub X670E (np. ASUS TUF Gaming X670E-PLUS WIFI), które zaoferują lepszą funkcjonalność – dodatkowe porty USB 3.2 Gen2x2, czy obsługę kart PCI-Express 5.0. W takiej sytuacji wybór MSI MPG B650 Carbon WIFI po prostu nie jest racjonalny. Jeśli koniecznie chcecie przyoszczędzić, teoretycznie lepszym wyborem będzie trochę uboższy model MSI MAG B650 Tomahawk WIFI lub MSI PRO B650-P WIFI.