Problemy z procesorami Intel Core 13. i 14. generacji. Czy jest się czego obawiać?
Problemy z procesorami Intel to jeden z najgłośniejszych tematów sprzętowych ostatnich lat. Doniesienia o usterkach odbiły się szerokim echem w mediach, budząc poważne obawy wśród użytkowników sprzętu. Wyjaśniamy, o co dokładnie chodzi i czy faktycznie jest powód do obaw.
Procesor to jeden z kluczowych elementów komputera, decydujący w dużej mierze o jego wydajności i funkcjonalności. Z założenia powinien być niezawodny. Problem pojawia się wtedy, gdy jednostka nie działa prawidłowo, co prowadzi do niestabilności systemu i może powodować błędy w działaniu oprogramowania. Tak właśnie zaczęło dziać się z komputerami wyposażonymi w procesory Intel Core 13. i 14. generacji (Raptor Lake i Raptor Lake Refresh). Mówimy o jednej z najgłośniejszych afer sprzętowych ostatnich miesięcy. A może nawet lat.
W sieci pojawiło się wiele różnych materiałów na ten temat, ale dużo tutaj szumu informacyjnego. Warto uporządkować informacje i raz na zawsze wyjaśnić, z czym mamy do czynienia, których modeli dotyczą problemy, jak można się przed nimi zabezpieczyć oraz jakie mogą być tego konsekwencje. W tym celu skontaktowaliśmy się bezpośrednio z firmą Intel, aby uzyskać informacje z pierwszej ręki.
Problemy z procesorami Intel Core 13. i 14. generacji
Problemy z procesorami Intel
Pierwsze doniesienia o problemach z procesorami Intel sięgają końca 2023 r., gdy na forach dla graczy zaczęły pojawiać się wpisy rozgoryczonych użytkowników, skarżących się na niestabilne działanie komputerów w grach na bazie silnika Unreal Engine 5 (czyli nowoczesnego silnika, który w mocnym stopniu obciąża procesor). Później pojawiły się podobne doniesienia w wymagających, procesorowych zastosowaniach.
Twórcy gry Remnant II początkowo radzili użytkownikom doświadczającym problemów ze stabilnością komputera w grze obniżenie taktowania procesora
Wpisów zaczęło przybywać. Szybko się okazało, że wszystkie przypadki łączy jeden wspólny mianownik – niestabilne konfiguracje bazowały na topowych procesorach Intel Core 13. i 14. generacji (z technicznego punktu widzenia to bliźniacze konstrukcje, które należą do rodziny Raptor Lake).
Problem o tyle wydawał się poważny, że chodziło także o procesory, które pracowały z domyślnymi parametrami. Nie były podkręcane lub nie przeprowadzono na nich tzw. undervoltingu (obniżenia napięcia zasilającego w celu obniżenia poboru mocy i temperatur pracy). Mówimy zatem o sprzęcie, który w teorii powinien być stabilny jak skała.
Skąd wynikają problemy i jak je rozwiązać?
Intel zaczął badać sprawę i potwierdził występowanie problemów określanych jako Vmin Shift Instability (problemów z niestabilnością Vmin). Pierwsze oświadczenia brzmiały lakonicznie, za co spłynęła na niego lawina krytyki. Zapytaliśmy producenta, kiedy dowiedział się o problemach ze stabilnością procesorów Core 13. i 14. generacji i jak się one objawiają.
Kiedy Intel dowiedział się o problemach ze stabilnością procesorów Core 13. i 14. generacji?
Ze względu na wysoce złożoną naturę problemów z niestabilnością i powiązanych przyczyn - w tym trudności związane z analizą awarii fizycznych części zwróconych przez klientów - wymagane jest dogłębne debugowanie, modelowanie i analiza, aby w pełni zrozumieć naturę problemu z niestabilnością i jego powiązanych przyczyn. Określenie przyczyny źródłowej tego złożonego problemu i opracowanie odpowiednich środków zaradczych wymaga znacznej ilości testów, analiz i walidacji.
Jakie są objawy problemów z procesorami Intel Core 13. i 14. generacji? Czy obejmują one tylko niestabilne działanie, czy Intel zidentyfikował także inne symptomy? Czy problemy te mogą prowadzić do degradacji lub nieodwracalnego uszkodzenia procesora?
Problem Vmin Shift instability zwykle objawia się poprzez ciągłe awarie aplikacji i powtarzające się zawieszanie systemu.
Niestabilne działanie procesorów miało wynikać z degradacji procesorów. Producent określa to starzeniem się tranzystorów z powodu podwyższonego napięcia i temperatury
Jaka jest główna przyczyna problemów ze stabilnością procesorów Core 13. i 14. generacji?
Podstawową przyczyną problemów Vmin Shift w procesorach Intel Core 13. i 14. generacji dla komputerów stacjonarnych jest niestabilność temperaturowa z ujemną polaryzacją (Negative-bias temperature instability - NBTI) związana ze starzeniem się tranzystorów z powodu podwyższonego napięcia i temperatury, co prowadzi do nadmiernego przesunięcia wartości Vmin.
Proces identyfikacji i rozwiązywania problemów okazał się poważniejszy niż mogło się wydawać, bo w zasadzie co kilka miesięcy odkrywano kolejne przyczyny pojawiania się usterki. Do momentu przygotowania artykułu (październik 2024), Intel zidentyfikował cztery źródła usterki, dla których stopniowo wprowadzano kolejne środki zaradcze.
Maj 2024: Ustawienia zasilania płyty głównej przekraczają wytyczne firmy Intel.
Środki zaradcze: Wprowadzenie profilu BIOS z domyślnymi ustawieniami (Intel Default Settings) dla procesorów Intel Core 13. i 14. generacji do komputerów stacjonarnych.
Lipiec 2024: Niewłaściwe działanie algorytmu Enhanced Thermal Velocity Boost (eTVB), który pozwalał procesorom Intel Core 13. i 14. generacji i9 na zwiększanie wydajności nawet przy zbyt wysokich temperaturach.
Środki zaradcze: Intel udostępnił mikrokod 0x125 (czerwiec 2024 r.), który rozwiązuje problem niewłaściwego działania algorytmu eTVB.
Sierpień 2024: Algorytm SVID ustawia zbyt wysokie napięcia dla danej częstotliwości, co może powodować problemy Vmin Shift.
Środki zaradcze: Intel udostępnił mikrokod 0x129 (sierpień 2024 r.), który zabezpiecza procesor przez zbyt wysokimi napięciami
Wrzesień 2024: Mikrokod i BIOS wysyłają żądania o podwyższone napięcie rdzenia, co może powodować problemy Vmin Shift, szczególnie w okresach bezczynności i/lub niewielkiej aktywności procesora.
Środki zaradcze: Intel udostępnił mikrokod 0x12B, który obejmuje aktualizacje mikrokodu 0x125 i 0x129 i adresuje żądania podwyższonego napięcia przez procesor w okresach bezczynności i/lub niewielkiej aktywności.
Producent potwierdził nam, że aktualizacja mikrokodu, która ma eliminować ryzyko związane ze zbyt wysokim napięciem, będzie zapobiegać uszkodzeniom procesorów, które jeszcze nie wykazują objawów niestabilnego działania.
Mikrokod 0x12B powinien być dostępny wraz z najnowszymi aktualizacjami BIOS-ów dla płyt głównych LGA 1700. Co ważne, ma to być już ostatnia poprawka rozwiązująca problemy z procesorami. Producent zaleca więc sprawdzenie wersji oprogramowania płyty głównej i jej aktualizację do najnowszej wersji. Choć proces aktualizacji BIOS-u nie jest zbyt skomplikowany, dla mniej doświadczonych użytkowników może wydawać się trudny. W takim przypadku warto skorzystać z poradników dostępnych w sieci.
Które procesory są dotknięte problemami?
Problemy ze stabilnością mają dotyczyć wyłącznie wydajniejszych procesorów do komputerów stacjonarnych. Producent potwierdził, że wykryta usterka może występować w następujących modelach (nie precyzuje czy chodzi o wszystkie serie procesorów, czy któreś konkretne).
Intel Core 13. generacja (Raptor Lake)
- Intel Core i9-13900KS
- Intel Core i9-13900K
- Intel Core i9-13900KF
- Intel Core i9-13900F
- Intel Core i9-13900
- Intel Core i7-13700K
- Intel Core i7-13700KF
- Intel Core i7-13790F
- Intel Core i7-13700F
- Intel Core i7-13700
- Intel Core i5-13600K
- Intel Core i5-13600KF
Intel Core 14. generacja (Raptor Lake Refresh)
- Intel Core i9-14900KS
- Intel Core i9-14900K
- Intel Core i9-14900KF
- Intel Core i9-14900F
- Intel Core i9-14900
- Intel Core i7-14700K
- Intel Core i7-14700KF
- Intel Core i7-14790F
- Intel Core i7-14700F
- Intel Core i7-14700
- Intel Core i5-14600K
- Intel Core i5-14600KF
Intel zapewnia, że usterka Vmin Shift nie dotyczy mobilnych procesorów Intel Core 13. i 14. generacji. Potwierdzono również, że procesory Intel Xeon, w tym modele przeznaczone do serwerów i stacji roboczych, nie doświadczają podobnych usterek.
Co w przypadku uszkodzonych procesorów?
Aktualizacja mikrokodu powinna rozwiązać problemy z procesorami, które jeszcze nie wykazują niestabilnego działania. Zapytaliśmy producenta, jak wygląda sytuacja w przypadku układów, które już doświadczają problemów z niestabilnością
Czy aktualizacja mikrokodu rozwiąże problem w procesorach, które już doświadczają problemów z niestabilnością?
Udostępnione przez firmę Intel poprawki mikrokodu pomogą poprawić działanie uszkodzonych procesorów Intel Core 13. i 14. generacji do komputerów stacjonarnych, minimalizując ryzyko wystąpienia niestabilności Vmin Shift.
Podczas gdy większość procesorów Intel Core 13. i 14. generacji nie jest dotknięta problemem niestabilności Vmin Shift, Intel zaleca wszystkim użytkownikom upewnienie się, że system działa z najnowszym BIOS-em, który użytkownicy mogą sprawdzić za pomocą narzędzia Intel Compatibility Tool i/lub strony internetowej producenta płyty głównej.
Zalecamy również użytkownikom korzystanie z zaleceń Intel Default Settings dla ich procesorów Intel Core 13. i/lub 14. generacji - w tym systemów z procesorami Core 13. lub 14. generacji zarówno konsumenckich, komercyjnych, jak i podstawowych stacji roboczych.
Jak powinni postąpić użytkownicy, których procesory już wykazują problemy z niestabilnością?
Jeśli użytkownicy doświadczają stałych objawów niestabilności - w szczególności ciągłych awarii i/lub zawieszania się systemu operacyjnego lub niektórych aplikacji - powinni skontaktować się z producentem systemu (zakup OEM lub u integratora systemu), obsługą klienta Intel (procesor w wersji pudełkowej) lub miejscem zakupu (wersje tray) w celu uzyskania dalszej pomocy.
Wygląda więc na to, że poprawka powinna minimalizować ryzyko wystąpienia problemów. W przypadku procesorów, które już doświadczają awarii jedynym rozwiązaniem jest wymiana sprzętu.
Przedłużona gwarancja na procesory
Intel dodatkowo zdecydował się przedłużyć gwarancję na zagrożone procesory z 3 do 5 lat, umożliwiając klientom wymianę układów, jeśli w międzyczasie odkryją problemy z działaniem sprzętu.
Przedłużoną gwarancją zostały objęte następujące modele:
Intel Core 13. generacja (Raptor Lake)
- Intel Core i9-13900KS
- Intel Core i9-13900K
- Intel Core i9-13900KF
- Intel Core i9-13900F
- Intel Core i9-13900
- Intel Core i7-13700K
- Intel Core i7-13700KF
- Intel Core i7-13790F
- Intel Core i7-13700F
- Intel Core i7-13700
- Intel Core i5-13600K
- Intel Core i5-13600KF
Intel Core 14. generacja (Raptor Lake Refresh)
- Intel Core i9-14900KS
- Intel Core i9-14900K
- Intel Core i9-14900KF
- Intel Core i9-14900F
- Intel Core i9-14900
- Intel Core i7-14700K
- Intel Core i7-14700KF
- Intel Core i7-14790F
- Intel Core i7-14700F
- Intel Core i7-14700
- Intel Core i5-14600K
- Intel Core i5-14600KF
W celu wymiany wadliwego procesora należy skontaktować się z firmą Intel (procesory w wersji pudełkowej), sprzedawcą (wersje tray) lub firmą składającą komputer (gotowe zestawy komputerowe).
Czy poprawka wpływa na wydajność procesora?
Jak nowy mikrokod wpływa na wydajność procesora? Producent zapewnia, że różnice w osiągach przed i po aktualizacji BIOS-u powinny pozostawać w granicach błędu pomiarowego. Jak jest w rzeczywistości? Sprawdziliśmy to na przykładzie modelu Intel Core i9-13900K i płyty głównej ASUS ProArt Z790-CREATOR WIFI – porównaliśmy tutaj wydajność konfiguracji z BIOS-em w wersji 2102 (bez żadnych poprawek) i 2602 Beta (z najnowszą aktualizacją mikrokodu 0x12B).
Nowe oprogramowanie wprowadza możliwość wyboru ustawień Intel Default Settings, które ustawiają domyślne parametry pracy procesorów
Szybie testy przeprowadziliśmy przy zablokowanych limitach mocy (opcja „ASUS MultiCore Enhancement” ustawiona na „Disabled (Enforce All limits)”). W nowym BIOS-ie wybraliśmy profil Intel Defaul Settings i ustawienia Performance. Warto jednak zwrócić uwagę, że stare i nowe oprogramowanie wprowadzają różne limity mocy i prądu dla procesora.
Porównanie limitów nałożonych na procesor przez płytę główną - nowszy BIOS (po prawej) uwzględnia niższy limit prądu (307 A)
Porównanie wydajności w programach
Cinebench 2024 – renderowanie za pomocą wszystkich rdzeni
[punkty] więcej = lepiej
| Intel Core i9-13900K (BIOS 2102) |  2249 |
| Intel Core i9-13900K (BIOS 2602) |  2208 |
Cinebench 2024 – renderowanie za pomocą jednego rdzenia
[punkty] więcej = lepiej
| Intel Core i9-13900K (BIOS 2102) | 134 |
| Intel Core i9-13900K (BIOS 2602) | 132 |
V-Ray 6 – renderowanie za pomocą wszystkich rdzeni
[punkty] więcej = lepiej
| Intel Core i9-13900K (BIOS 2102) | 37632 |
| Intel Core i9-13900K (BIOS 2602) | 35675 |
Nowe oprogramowanie nieznacznie ogranicza wydajność procesora, co jest bardziej widoczne w wielowątkowych zastosowaniach (różnice rzędu kilku proc.). W jednowątkowym trybie właściwie mówimy o różnicach na granicy błędu pomierowego.
Porównanie wydajności w grach
3DMark Speed Way
[punkty] więcej = lepiej
| Intel Core i9-13900K (BIOS 2102) | 10096 |
| Intel Core i9-13900K (BIOS 2602) | 10088 |
Cyberpunk 2077 (1080p, Ultra, RT Ultra, DirectX 12)
[fps] więcej = lepiej
| Intel Core i9-13900K (BIOS 2102) |  120 106 |
| Intel Core i9-13900K (BIOS 2602) | 119 106 |
| Legenda: | średnie klatki na sekundę minimalne klatki na sekundę |
Counter Strike 2 (1080p, Medium DirectX 12)
[fps] więcej = lepiej
| Intel Core i9-13900K (BIOS 2102) | 570 198 |
| Intel Core i9-13900K (BIOS 2602) | 569 201 |
| Legenda: | średnie klatki na sekundę minimalne klatki na sekundę |
W grach różnica nie wydaje się tak duża – o ile w teście syntetycznym różnicy praktycznie nie uświadczymy, tak już podczas rozgrywki różnice utrzymują się na granicy błędu pomiarowego.
Co z kolejnymi generacjami procesorów?
Część z Was może zastanawiać się, czy podobne problemy mogą pojawić się w kolejnych generacjach procesorów. Zapytaliśmy producenta, jaka jest pewność, że podobna historia nie powtórzy się w przyszłych generacjach procesorów.
Jaka jest pewność, że podobne problemy nie pojawią się w przyszłych generacjach procesorów?
Intel potwierdza, że procesory nowej generacji, o nazwach kodowych Arrow Lake i Lunar Lake, nie są dotknięte problemem niestabilności Vmin Shift ze względu na nowe architektury zasilające obie rodziny produktów. Intel dopilnuje, aby przyszłe rodziny produktów również były chronione przed problemem Vmin Shift.
Jest się czego obawiać?
Problem z procesorami Intel Core 13. i 14. generacji to bez wątpienia jedna z najgłośniejszych afer w świecie komputerów ostatnich lat. Usterka dotyczyła wielu popularnych modeli, jednak istotną rolę odegrała również komunikacja producenta – lakoniczne oświadczenia i brak klarownego przekazu wywołały sporo niepewności.
Intel dogłębnie zbadał sprawę i wprowadził odpowiednie środki zaradcze. Konieczna jest aktualizacja oprogramowania płyty głównej, która ma eliminować ryzyko wystąpienia problemów. Jeśli ustawimy domyślne parametry pracy procesora, musimy liczyć się z kilkuprocentowym spadkiem wydajności w wymagających, procesorowych zastosowaniach. W przypadku układów, które już wykazują problemy ze stabilnością, niestety konieczna jest wymiana sprzętu (co ważne, producent przedłużył tutaj gwarancję z 3 do 5 lat – to bardzo dobre podejście).
Zachodzi jednak obawa, że spora część posiadaczy procesorów w ogóle nie będzie miała świadomości występowania problemów w swoich komputerach, a mniej doświadczeni użytkownicy mogą mieć trudność ze zaktualizowaniem oprogramowania płyty głównej. Przydałaby się szersza akcja informacyjna, która informowałaby użytkowników o możliwości wystąpienia problemów, a w razie potrzeby załatwiała proces aktualizacji oprogramowania.
Mamy nadzieję, że wprowadzone poprawki faktycznie rozwiązują usterkę i definitywnie zamykają temat problemów z procesorami 13. i 14. generacji. Uważamy, że zakup nowego procesora w połączeniu z płytą główną z najnowszą wersją BIOS-u to bezpieczne rozwiązanie (o ile nie przeszkadzają Wam nieznaczne spadki wydajności).
![Kupujesz drogie podzespoły do komputera? Często przepłacasz [OPINIA]](http://cdn.benchmark.pl/thumbs/uploads/article/94435/MODERNICON/3d4ff4a6f8c64a88bec09fd2ce1fae1b41bd676d.jpg/80x0x1.jpg)
Komentarze
31Do czasu poprawy reputacji rynkowej Intela będę korzystał z produktów konkurencji, które są w podobnej cenie i podobnej lub lepszej funkcjonalności.
Otóż błędu żadnego nie ma i nie było, gdyż te procesory od początku były konstrukcjami wadliwymi i na tym polega prawdziwy problem.
Problemem jest marketing INTEL-a i ich "brzydkie" mówiąc bardzo delikatnie praktyki, od lat uskuteczniane przez tą firmę. Mówię tutaj o wszystkich praktykach - od przekupstwa i szantażu odbiorców produktów INTEL-a po naciągane za wszelką cenę parametry pracy procesorów (aż do przegrzewania się i uszkadzania podczas zwykłej pracy). INTEL za to, aby różne portale nadawały jego procesorom tytuł "króla wydajności" był w stanie reputację (i tak nadszarpniętą) poświęcić a ponieważ ostatnie lata to pasmo porażek firmy INTEL (okazało się, że pełne projektów szuflady sa puste), to polityka tłustego-napasionego kota teraz przynosi negatywne efekty.
Jednak nadal markteing INTEL-a stara się pokazać swoją siłę i determinację, próbując porażkę przekuć w jakieś przypadkowe-mityczne błędy, z którymi firma INTEL "dzielnie" walczy, stając po stronie klientów i ich portfeli, chociaż ci klienci już zostali przez INTEL-a nieźle wydyman1.
Śmieszne są te tłumaczenia. cytaty: "Jak nowy mikrokod wpływa na wydajność procesora? Producent zapewnia, że różnice w osiągach przed i po aktualizacji BIOS-u powinny pozostawać w granicach błędu pomiarowego. "
---
"W grach różnica nie wydaje się tak duża – o ile w teście syntetycznym różnicy praktycznie nie uświadczymy, tak już podczas rozgrywki różnice utrzymują się na granicy błędu pomiarowego."
Otóż Panowie redaktorzy - tytuł "króla wydajnosci" to CPU INTEL-a otrzmywały właśnie za przewagę nad konkurencją często na granicy błędu pomiarowego ale wszyscy byli posikani, bo INTEL jednak wygrał a to, że konsumował ilości energii jak farelka i groziło to uszkodzeniem CPU (i portfela użytkownika) to już nie było ważne.
Otóż wyrąbani w rogi klienci - przyjmijcie do wiadomości, że własnie straciliście ten procent przewagi (na granicy błędu pomiarowego) CPU NTEL-a nad konkurencją, na który wysupłaliście taką kasę, a który dawał tym procesorom tytuł "króla wydajności".
Inna sprawa to taka, że zarówno na tym portalu i innych te procesory w czasie premiery, rzekomo były dokładnie testowane aby móc nazwać ich królem wydajności, i taki to testy były, że błędów nie wykryto.... Wstyd, skandal, oszustwo.