Licencja oprogramowania i legalność wg prawa autorskiego

Licencja oprogramowania to rodzaj umowy zawieranej pomiędzy użytkownikiem, a dysponentem praw autorskich do danego tytułu (najczęściej producentem lub wydawcą). Jakkolwiek słowo „licencja” może brzmieć poważnie, to z pewnością wielu czytelników kojarzy pojęcia takie jak freeware czy shareware - typowe określenie różnych wariantów funkcjonowania oprogramowania, a to właśnie najpopularniejsze rodzaje licencji.

W treści licencji określane są zasady w myśl, jakich użytkownik może korzystać z oprogramowania. Polskie ustawodawstwo przyznaje sporą doniosłość treści tego typu dokumentów. To w nim twórca aplikacji reguluje wszystkie kwestie dotyczące właściwego stosowania programu - określa na przykład, czy może być on używany w pracy czy tylko do użytku niekomercyjnego oraz na ilu komputerach równocześnie możemy dany program zainstalować.

Freeware: licencja oprogramowania pozwalająca na rozpowszechnianie aplikacji bez udostępnienia kodu źródłowego.

Fani gier komputerowych właśnie  w tym miejscu powinni szukać odpowiedzi na pytanie czy twórcy nie będą mieli pretensji w związku ze stworzeniem modyfikacji czy fanowskiego tłumaczenia. Wreszcie, także fani gier, mogą w treści licencji oprogramowania dowiedzieć się jak producent zapatruje się na upublicznianie screenshotów i gameplay’ów z gier - przeważnie brakuje jasnego stanowiska twórców, choć są chlubne wyjątki, gdzie wprost wyrażono na to przyzwolenie w licencjach. YouTube’owi zapaleńcy na anglojęzycznych stronach internetowych przygotowali nawet specjalny zbiór tego typu tytułów, więc warto się z nim zapoznać nim rozpoczniemy karierę internetowego mistrza gry.

Należy przy tym przypomnieć, że oprogramowanie pełni specyficzną funkcję na gruncie polskiego prawa. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie przewiduje dla programów komputerowych niektórych zasad przypisanych filmom, muzyce czy książkom. Z tego też względu nie mieszczą się one w granicach dozwolonego użytku. Jeżeli jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że generalnie możemy oglądać w sieci i pobierać z niej amerykańskie seriale, tak w przypadku stosowania podobnej praktyki w zakresie oprogramowania, mogą nas w związku z tym czekać liczne nieprzyjemności - co zostało szerzej omówione w pozostałych artykułach w 14-tej odsłonie magazynu Tip oraz w cyklu "Software i prawo".

Shareware: licencja oprogramowania pozwalająca na rozpowszechnienie programu z pewnymi ograniczeniami.

Licencja oprogramowania jest definiowana przez twórców, jednak podobieństwa między jej poszczególnymi wersjami sprawiły, że wykształciło się ich kilka zasadniczych rodzajów. Zapewne nie słyszeliście o beerware, która wymaga odwdzięczenia się autorowi programu piwem przy najbliższej, możliwej okazji. Znacie zapewne za to abandonware, ale - co ciekawe - z punktu widzenia prawa coś takiego jak abandonware nie istnieje.

O abandonware i innych rodzajach licencji oprogramowania szerzej porozmawiamy sobie w kolejnych artykułach z cyklu "Software i prawo".