Fractal Lumen S28 RGB - dawno nie testowaliśmy tak... zaskakującego AiO

Firma Fractal Design głównie jest kojarzona z obudowami i zasilaczami komputerowymi, ale w jej ofercie można również znaleźć chłodzenia wodne typu AiO. I to wcale nie byle jakie modele! Jakiś czas temu mieliśmy okazję przetestować zestaw Fractal Design Celsius S36, który zaskoczył nas dobrymi osiągami i cichą pracą.

Fractal nie zamierza na tym poprzestawać i wprowadza kolejne konstrukcje. Niedawno w ofercie szwedzkiej firmy pojawiły się nowe modele z serii Lumen – producent chwali się, że oferują lepsze parametry, a do tego wyróżniają się ciekawym wyglądem. Czy rzeczwiście mają one szansę przebić się na rynku?

Fractal Design Lumen - specyfikacja chłodzeń

Chłodzenia Lumen występują w dwóch wersjach – standardowej z podświetlanym blokiem wodnym oraz RGB z podświetlanym blokiem wodnym i wentylatorami. W obydwóch przypadkach przygotowano trzy rozmiary chłodnic: S24 (240 mm), S28 (280 mm) i S36 (360 mm), więc każdy powinien znaleźć coś dla siebie (a raczej swojego komputera).

Parametry wyglądają obiecująco. Warto jednak zaznaczyć, że modele Fractal Design Lumen nie należą do najtańszych propozycji – w swojej kategorii raczej plasują się w wyższym segmencie cenowym:

• Fractal Design Lumen S24 – 639 zł
• Fractal Design Lumen S24 RGB – 699 zł 
• Fractal Design Lumen S28 – 699 zł
• Fractal Design Lumen S28 RGB – 749 zł 
• Fractal Design Lumen S36 – 749 zł
• Fractal Design Lumen S36 RGB – 809 zł 

Cóż, w tym segmencie klienci oczekują porządnego sprzętu, który zaoferuje dobre parametry, a do tego będzie porządnie wykonany. Jak jest w praktyce?

Fractal Design Lumen S28 RGB - nowy pomysł na chłodzenie AiO

Producent udostępnił nam model Lumen S28 RGB, który powinien zainteresować entuzjastów, oczekujących dobrej wydajności i ciekawego wyglądu - taki sprzęt teoretycznie nada się do droższych zestawów z mocniejszymi, podkręconymi procesorami.

Model Fractal Design Lumen S28 RGB zalicza się do konstrukcji typu AiO

Fractal Design Lumen S28 RGB zalicza się do konstrukcji typu AiO, gdzie wszystkie elementy połączono w całość (nie trzeba trudzić się ze składaniem zestawu). Nie jest to jednak typowy zestaw AiO, jaki można znaleźć w ofercie innych firm, bo projektanci wprowadzili tutaj pewne modyfikacje.

Pasta termoprzewodząca została fabrycznie naniesiona na blok wodny

Producent zastosował samodzielny, miedziany blok wodny, który odprowadza ciepło z procesora do płynu chłodzącego. To ciekawy wyróżnik, bo w większości zestawów AiO możemy się spotkać z blokiem połączonym z pompką (tzw. bloko-pompką).

Górną pokrywę bloku można zdjąć i obrócić o 90 stopni, aby logo producenta było w odpowiednim ułożeniu 

Na obudowie bloku znalazło się logo producenta z adresowalnym podświetleniem LED – efektami świetlnymi można sterować z poziomu oprogramowania płyty głównej (podświetlenie jest zgodne z systemami najważniejszych producentów: ASRock Polychrome, ASUS Aura, Gigabyte Fusion, MSI Mystic Light i Razer Chroma).

W zestawie Lumen S28 RGB pompka została przeniesiona na chłodnicę

W nowym projekcie pompka została przeniesiona bezpośrednio na chłodnicę – w tym przypadku producent zastosował konstrukcję opartą o ceramiczne łożysko, które powinno wyróżniać się dłuższą bezawaryjnością, a przy tym cechować się wyższą kulturą pracy. Obroty pompki to 4000 ± 10% RPM, co przekłada się na wydajność 1,8 mm H2O / 17,6 kPa / 2,5 PSI.

Zestaw Lumen S28 RGB wykorzystuje aluminiową chłodnicę typu 280 mm o profilu 27 mm - to standardowy radiator, który powinien się zmieścić do większości obudów

W modelu S28 zastosowano długie, gumowe wężyki z nylonowym oplotem oraz aluminiową chłodnicę typu 280 mm o profilu 27 mm. Mamy zatem do czynienia ze standardowym radiatorem, który powinien się zmieścić do większości obudów komputerowych typu tower (warto jednak jeszcze upewnić się w specyfikacji lub instrukcji).

Chłodzenie wyposażono w dwa 140-milimetrowe wentylatory z adresowalnym podświetleniem LED

Na radiatorze zainstalowano dwa 140-milimetrowe wentylatory Fractal Design Aspect 14 RGB PWM. Prędkość obrotową śmigiełek można regulować w zakresie 500 – 1700 RPM, co ma przekładać się na wydajność 20 – 78 CFM przy hałasie <10 – 35,5 dBA.

To jednak nie wszystko. Modele RGB wyróżniają się adresowalnym podświetleniem LED - podobnie jak w przypadku bloku wodnego, efektami świetlnymi można sterować z poziomu oprogramowania płyty głównej. Dodatek pozwoli nadać konstrukcji ciekawszego, nietuzinkowego wyglądu. Fani LED-ów powinni być zachwyceni :-).

Jak zamontować chłodzenie Fractal Design Lumen S28 RGB?

Chłodzenie Fractal Design Lumen S28 RGB pasuje do większości najpopularniejszych podstawek pod procesory Intel i AMD, a w zestawie znajdziemy wszystkie niezbędne elementy montażowe. Szkoda jednak, że producent nie dorzucił dodatkowej pasty termoprzewodzącej (przy modernizacji sprzętu trzeba będzie ją dokupić).

W zestawie znajdziemy wszystkie niezbędne elementy montażowe

Instalacja chłodzenia nie jest skomplikowana i powinni sobie z nim poradzić nawet mniej doświadczeni użytkownicy. Pomocna będzie tutaj dołączana instrukcja obsługi, gdzie w miarę dokładnie opisano poszczególne etapu montażu.

 
Montaż na platformie AMD AM4 (po lewej) i Intel LGA 115X/1200 (po prawej)

W przypadku platformy AMD chłodzenie wykorzystuje standardowe uchwyty montażowe na płycie głównej, natomiast w platformach Intela koniecznie jest zastosowanie stelaża i przykręcenie bloku (pasta termoprzewodząca została fabrycznie naniesiona na blok wodny, więc nie trzeba jej nakładać na procesor).

Producent zaleca montaż chłodnicy na przedniej lub górnej ściance obudowy

Kolejnym krokiem jest przykręcenie wentylatorów do chłodnicy i zamontowanie jej w odpowiednim miejscu – najlepiej będzie ją ustawić z przodu lub u góry obudowy.

Na koniec pozostaje podłączenie przewodów… i będzie z tym trochę zabawy – z chłodzenia odchodzi kilka kabelków (podświetlenie i wentylatory wykorzystują rozgałęziacze), więc trzeba będzie poświęcić trochę czasu na aranżację okablowania.

Test chłodzenia Fractal Design Lumen S28 RGB

Zestaw Fractal Design Lumen S28 RGB przetestowaliśmy na procesorze AMD Ryzen 9 3900XT, który generuje dużo ciepła i jest sporym wyzwaniem dla chłodzeń CPU. Żeby jednak nie było zbyt łatwo, oprócz testów przy standardowych zegarach, sprawdziliśmy też temperatury przy mocnym podkręceniu jednostki (4,3 GHz z napięciem 1,3 V).

Platforma testowa:

• Procesor: AMD Ryzen 9 3900XT
• Płyta główna: ASUS ROG Crosshair VIII Hero (Wi-Fi)
• Pamięć RAM: ADATA XPG Spectrix D60G 2x 8 GB 4133 MHz CL19
• Karta graficzna: ASUS Radeon RX Vega 64 Strix OC
• Dysk systemowy: ADATA Premier SP580
• Zasilacz: be quiet! Dark Power 12 750W

Do obciążenia systemu wykorzystaliśmy oprogramowanie Prime95 (tryb Small FFTs, który potrafi bardzo mocno rozgrzać procesor). W pomieszczeniu testowym panowała temperatura otoczenia około 24 stopni Celsjusza (podajemy przyrost temperatury), a pomiar głośności przeprowadzaliśmy z odległości 30 cm (bez obudowy). Do odczytu parametrów procesora/płyty głównej wykorzystaliśmy aplikację OCCT.

Za kontrolę prędkości obrotowej pompki i wentylatorów odpowiadała płyta główna (wentylatory podłączyliśmy do jednego gniazda za pomocą rozgałęziacza). Osiągi chłodzenia porównaliśmy do innych chłodzeń AiO:

• Arctic Liquid Freezer II 280 A-RGB z chłodnicą w rozmiarze 280 mm (370 zł)
• Arctic Liquid Freezer II 360 RGB z chłodnicą w rozmiarze 360 mm (550 zł)
• be quiet! Silent Loop 2 280 z chłodnicą w rozmiarze 280 mm (600 zł)
• MSI MPG CoreLiquid K360 z chłodnicą w rozmiarze 360 mm (1100 zł)
• Corsair iCUE H150i Elite LCD z chłodnicą w rozmiarze 360 mm (1400 zł)

AMD Ryzen 9 3900XT: temperatura procesora (delta)
[°C] mniej = lepiej

	obciążenie spoczynek
Fractal Design Lumen S28 RGB (max. 40 dB)	44  9
Arctic Liquid Freezer II 360 RGB (max. 41 dB)	45  9
Arctic Liquid Freezer II 280 A-RGB (max. 36 dB)	46  10
MSI MPG CoreLiquid K360 (G.I.) (max. 46 dB)	47  12
Corsair iCUE H150i Elite LCD (max. 42 dB)	48  12
be quiet! Silent Loop 2 280 (max. 38 dB)	49  16

ASUS ROG Crosshair VIII Hero: temperatura sekcji zasilania (delta)
[°C] mniej = lepiej

	obciążenie spoczynek
Arctic Liquid Freezer II 360 RGB (max. 41 dB)	13  7
MSI MPG CoreLiquid K360 (G.I.) (max. 46 dB)	14  4
Arctic Liquid Freezer II 280 A-RGB (max. 36 dB)	18  11
Fractal Design Lumen S28 RGB (max. 40 dB)	18  13
be quiet! Silent Loop 2 280 (max. 38 dB)	22  7
Corsair iCUE H150i Elite LCD (max. 42 dB)	22  13

Jesteśmy zaskoczeni! Chłodzenie Fractal Design Lumen S28 zapewnia niskie temperatury procesora i nienajgorsze temperatury na sekcji zasilania. Przy obciążeniu systemu trzeba się jednak liczyć ze słyszalną pracą wentylatorów.

AMD Ryzen 9 3900XT OC: temperatura procesora (delta)
[°C] mniej = lepiej

	obciążenie spoczynek
Fractal Design Lumen S28 RGB (max. 51 dB)	64  12
Arctic Liquid Freezer II 360 RGB (max. 41 dB)	66  11
MSI MPG CoreLiquid K360 (G.I.) (max. 57 dB)	66  13
Arctic Liquid Freezer II 280 A-RGB (max. 42 dB)	68  12
Corsair iCUE H150i Elite LCD (max. 46 dB)	68  14
be quiet! Silent Loop 2 280 (max. 45 dB)	69  16

ASUS ROG Crosshair VIII Hero OC: temperatura sekcji zasilania (delta)
[°C] mniej = lepiej

	obciążenie spoczynek
MSI MPG CoreLiquid K360 (G.I.) (max. 57 dB)	18  7
Arctic Liquid Freezer II 360 RGB (max. 41 dB)	20  10
Arctic Liquid Freezer II 280 A-RGB (max. 42 dB)	22  16
be quiet! Silent Loop 2 280 (max. 45 dB)	27  8
Corsair iCUE H150i Elite LCD (max. 46 dB)	29  16
Fractal Design Lumen S28 RGB (max. 51 dB)	30  16

Chłodzenie Fractala poradziło sobie też ze schłodzeniem podkręconego procesora - odnotowaliśmy tutaj najniższe temperatury sposób testowanych modeli. Niestety, bardzo dobra wydajność została okupiona bardzo głośną pracą wentylatorów i wysokimi temperaturami na sekcji zasilania.

Fractal Design Lumen S28 RGB - dawno nie testowaliśmy tak zaskakującego AiO

I jak, zaskoczeni? Bo my bardzo! Fractal Design Lumen S28 RGB to jedno z najciekawszych chłodzeń AiO, jakie ostatnio mieliśmy okazję testować – sprzęt powinien zainteresować entuzjastów, którzy oczekują dobrej wydajności i ciekawego wyglądu. Gorzej wygląda kwestia kultury pracy.

Lumen S28 RGB zalicza się do konstrukcji typu AiO, ale producent zastosował trochę inną konstrukcji, niż możemy spotkać w większości konkurencyjnych zestawów. Chłodzenie wykorzystuje 280-milimetrową chłodnicę, na której zamontowano dwa 140-milimetrowe wentylatory. Co ważne, blok i „śmigiełka” przyozdobiono programowalnym podświetleniem LED – taki dodatek pozwoli upiększyć wnętrze komputera.

Chłodzenie pasuje do większości popularnych podstawek pod procesory Intel i AMD (jedynie zabrakło obsługi gniazd TR4 i sTRX4 pod układy Ryzen Threadripper), a jego montaż nie powinien sprawiać większych problemów. Trochę szkoda, że producent nie dorzucił dodatkowej pasty termoprzewodzącej, która sprawdziłaby się przy ewentualnej modernizacji sprzętu.

Największym zaskoczeniem jest jednak wydajność - Fractal Design Lumen S28 RGB wypadł rewelacyjnie w naszych testach jeżeli chodzi o temperatury procesora (bez problemu poradził sobie z mocno podkręconym Ryzenem 9 3900XT). Niestety, dobre osiągi zostały okupione głośną praca wentylatorów, więc polecamy samodzielnie dostroić krzywą obrotów. Przydałby się też dodatkowy nawiew na sekcję zasilania, który można spotkać w tańszych, konkurencyjnych modelach.

Ile za to cudo? W polskich sklepach życzą sobie około 750 złotych, więc całkiem sporo jak na chłodzenie AiO z 280-milimetrowym radiatorem (nawet jeżeli weźmiemy pod uwagę podświetlenie i dobre osiągi). Zestaw na pewno byłby bardziej opłacalny, gdyby producent obniżył cenę do 600 – 650 złotych.