Low-end-owa ofensywa. ASRock N68-S

Jak to w życiu bywa, nie zawsze możemy pozwolić sobie na to, co chcemy i wybieramy to, na co nas stać. W klasie płyt do 170zł jest całkiem spora oferta niemalże każdego producenta i są to konstrukcje oparte na układach nForce 430 oraz nForce 630, czasem też na słabszym nForce 405. Zdecydowana większość producentów „kroi” te konstrukcje tak, aby nie nadawały się do niczego innego niż do taniego komputera biurowego czy sprzętu „do neta i filmów”. Czy w takim wypadku można liczyć choćby na odrobinę możliwości i rozwiązań widywanych w droższych konstrukcjach? O ile liczą się dla Ciebie tylko takie firmy jak ASUS, GIGABYTE czy MSI, to nie. Jeśli natomiast jesteś otwarty na nowe pomysły, nie masz zahamowań ani uprzedzeń, warto spojrzeć na ofertę firmy ASRock. Prezentowana przeze mnie konstrukcja bazująca na układzie nForce 630a ma kilka ciekawych rozwiązań i wbrew pozorom, całkiem sporo potrafi. Zapraszam do lektury.

Nim przejdziemy do płyty właściwej, rzućmy okiem na pudełko. Dominuje kolor żółty i zielony wraz z wielką literą "S" na środku. Do tego nazwa modelu, loga informujące o kompatybilności z procesorami AMD oraz zgodności z Windows 7.

Tył zawiera zdawkowe informacje o wykorzystywanych funkcjach oraz nagrodach dla firmy ASRock za ostatnie konstrukcje.

Czas teraz spojrzeć na płytę główną. Jako że jeden obraz wyraża więcej niż tysiąć słów, na początek zdjęcia.

Pierwsze co rzuca się w oczy: „czy mniej już się nie dało?” oraz „ale bieda”. Minimalistyczne podejście nie musi się wszystkim podobać, wszak o gustach się nie dyskutuje. Niemniej jednak jak się lepiej przypatrzeć, to tak naprawdę niczego nie brakuje, a uważni dostrzegą, że sekcja zasilania jest od spodu wzmocniona dodatkowo cynowanymi ścieżkami.
Niejako na płycie mamy:

• gniazdo procesora AM2 (z obsługą procesorów AM2+ oraz AM3),
• dwa banki pamięci DDR2 z obsługą prędkości 1066MHz (dla AM2+ i AM3)
• złącze PCI-E x16 oraz x1
• dwa gniazda PCI
• cztery porty SATA-II z obsługą RAID oraz kanał IDE
• cztery porty USB z tyłu oraz kolejne cztery do wyprowadzenia
• dźwięk HD Audio, za który odpowiada układ VIA VT1705 (5.1 + front stereo)
• zintegrowaną kartę graficzną nVidia GeForce 7025 (DX 9.0c, do 256MB pamięci współdzielonej)
• wbudowany COM oraz opcjonalny LPT (nie wyprowadzony z tyłu, należy podłączyć śledzia z portem)

Czyli tak naprawdę wszystko co potrzebne jest. Dziwne prawda, bo płyta wygląda na strasznie małą. Kompaktowy rozmiar to jedna z zalet, która osobiście mnie do niej przyciągnęła. 24,4cm na 17,8cm to niewiele, więc od razu nasuwa się myśl, że świetnie wpasuje się obudowę media center czy też inną ciasną obudowę dla płyt formatu mATX. Zamontowana w obudowie wygląda tak:

Producent zapewnia nas o obsłudze procesorów AM3 i przeglądając listę obsługiwanych procesorów, widzimy wszystkie modele z TDP do 125W. Modele najwyższe z TDP 140W nie są obsługiwane z prostego względu: płyta ma tylko trójfazową sekcję zasilania i tak dużego obciążenia ze strony procesora mogłaby po prostu długo nie wytrzymać. Oczywiście producent informuje nas o tym, że procesory pracujące z szybkością HT większą niż 2000 (czyli HT3600, HT4000, HT5200) będą pracowały z niższą szybkością szyny Hyper Transport natomiast taktowanie procesora będzie zgodne z nominalnym.

W oczy rzuca się dość skromnych rozmiarów radiator na układzie nForce 630a. Na płycie Gigabyte GA-M68SM-S2L jest on widocznie większy. Na szczęście niewielkim rozmiarem nie należy się martwić, gdyż układ nForce w tym wypadku jest chłodzony aktywnie. Tak! Dzięki takiemu ułożeniu elementów na płycie głównej chłodzenie procesora chłodzi jednocześnie radiator na chipsecie oraz sekcję zasilającą a także pamięci RAM. Różnicę temperatury czuć dosłownie „gołą ręką” zaraz po starcie systemu nie mówiąc o kilkugodzinnej pracy. Widać, że nieprzypadkowo gniazdo procesora zostało obrócone o 90 stopni. Oczywiście efekt „aktywnego” chłodzenia uzyskamy stosując chłodzenie BOX lub o zbliżonej zasadzie działania (np. wszelkie „orby” jak Pentagram NXC i podobne).

Zintegrowany układ graficzny zbyt nowy nie jest i bazuje na zmodyfikowanym układzie GeForce 6200 (NV44). Nazwa modelu 7025 jest nieco myląca aczkolwiek jest on faktycznie nieco szybszy od starszego brata 6100/6150SE. Niestety DX9.0c to raczej chwyt marketingowy, gdyż wydajność tego układu raczej nie pozwoli nam się cieszyć „odjechaną” grafiką w grach wykorzystujących jednostki cieniujące w wersji trzeciej. Nie ma się co martwić, fani Quake 3 wydajnością się nie zawiodą a nawet osoby grające w The Sims 2 narzekać nie powinny.

Za dźwięk odpowiada popularny kodek VIA VT1705, zapewniający nam możliwość korzystania z dźwięku przestrzennego 5.1 oraz zgodny ze standardem HD Audio, czyli potrafiący odtwarzać dźwięk w rozdzielczości 24 bitów przy częstotliwości próbkowania 192kHz. Na tylnym panelu płyty znajdziemy trzy gniazda jack które zmieniają swoje przeznaczenie zależnie od wybranego typu pracy głośników (2.0/2.1, 4.0, 5.1) natomiast na laminacie znajduje się wtyk panelu przedniego zgodnego zarówno ze starszym standardem AC'97 jak i obecnym HD Audio.

Płyta ponadto obsługuje kilka ciekawych funkcji jak: Instant Boot, ASRock IES (Intelligent Energy Saver), OC DNA i współpracuje z oprogramowaniem OC Tuner. Dla osób niezaznajomionych z wymienionymi funkcjami krótka prezentacja:
Instant Boot jest funkcją umożliwiającą załadowanie czystego systemu w kilka sekund. Działanie tej funkcji opiera się na mechanizmie hibernacji. Przy włączonym Instant Boot system najpierw się uruchamia ponownie a taki świeżo uruchomiony system jest „hibernowany” i uruchamiany przy następnym włączeniu komputera. Całość odbywa się bez udziału użytkownika.

ASRock IES jest popularnym rozwiązaniem oszczędzania energii widywanym u innych producentów polegającym na odłączaniu nieaktywnych faz zasilania przy niskim obciążeniu systemu tym samym obniżając zużycie energii.
OC DNA jest funkcją umożliwiającą współdzielenie się profilami OC z innymi użytkownikami
aplikacja OC Tuner służy do OC z poziomu systemu operacyjnego. Taki ukłon w stronę mniej zaawansowanych użytkowników chcących zwiększyć wydajność swojego komputera. W niniejszej mini-recenzji nie będę tej funkcji testował gdyż OC w BIOS-ie testowanej płyty jak się przekonacie trudne nie jest.

Skoro wiadomo już, z czym mamy do czynienia należy odpowiedzieć sobie na pytanie: co by tu włożyć? Powiedzmy sobie od razu szczerze: wkładanie do tej płyty Phenoma II 955, 4GB RAM i Radeona HD4890 to co najmniej lekka przesada. Dla tego postaram się zaprezentować działanie płyty i jej możliwości z dość wiekowym procesorem, wolnymi pamięciami i nie najszybszą dyskretną kartą graficzną. W płycie zamontowane zostały:
procesor AMD Athlon 3200 (90nm, 2,0GHz, 512kB cache, HT2000)
pamięć 2x1GB DDR2 800MHz CL6 GoodRam
karta graficzna Powercolor HD4650 512MB DDR2 SCS

Założenia testu:
„czysta” instalacja systemu Microsoft Windows XP Home SP2
sterowniki układowe w wersjach dostępnych na stronie producenta
sterownik karty graficznej w wersji 9.10

Test porównawczy będzie przeprowadzany w stosunku do płyty Gigabyte GA-M61SME-S2 opartej o układ nForce405. Aplikacje wykorzystywane do testów: 3DMark03, 3DMark05, Fritz Chess Benchmark oraz Cache & memory benchmark z programu Everest 5.0.
Dodatkowo testy zostaną przeprowadzone z podkręconym procesorem. Poniżej ustawienia BIOS-u.

Jak widać, szybko sprawnie i to przy nominalnym napięciu zasilającym.

Fritz Chess Benchmark testuje procesor pod kątem obliczeń związanych z grami szachowymi i podaje wynik będący relatywnym mnożnikiem wydajności Pentium III 1GHz.

Wyniki na ustawieniach domyślnych są zbliżone przy czym na płycie M61SME-S2 procesor uzyskuje ciut wyższy wynik. Jednak po OC przeprowadzonym na płycie N68-S różnica wydajności jest wyraźnie zauważalna.

Kolejny test, tym razem przeprowadzony przy pomocy dość starego już 3DMark03. Już na starcie widać lekką przewagę konstrukcji ASRock, na co niechybnie wpływ ma pełna szyna PCI-E x16. Po podkręceniu procesora oczywiście różnica jest jeszcze większa.

W nowszej wersji popularnego benchmarka sytuacja jest niemalże identyczna jak w poprzednim teście.

A teraz przyglądnijmy się jak sprawa się ma z przepustowością pamięci na obu konstrukcjach

Gigabyte GA-M61SME-S2

ASRock N68-S

ASRock N68-S po OC

Konstrukcja oparta o układ nForce 630a uzyskuje widocznie lepsze wyniki, jeśli chodzi o przepustowość pamięci RAM za wyjątkiem czasu dostępu do pamięci, który na konstrukcji Gigabyte jest niższy o 0,7ns.

Wzrost szybkości CPU o 26% ma wyraźne odbicie w pracy kontrolera pamięci i czasu dostępu do niej, co jak widać było wcześniej ma odbicie na wynikach testów. Płyta nie stwarzała przy tym najmniejszego problemu.

Testu OC na płycie Gigabyte nie przeprowadziłem z prostego względu: ta płyta absolutnie nie nadaje się do OC. Maksymalny uzyskany wynik na poziomie 70Mhz jest śmieszny i płyta nie była wstanie „podnieść się” przy zimnym starcie z tak „podkręconym” procesorem.

Postanowiłem też przetestować działanie funkcji Instant Boot i dla lepszego zobrazowania tegoż nagrałem dwa filmiki.
Pierwszy z nich pokazuje, jak przebiega proces zamknięcia systemu. Widać na nim, że najpierw system uruchamia się ponownie, zamiast ekranu BIOS-u mamy białą planszę z informacją, że po uruchomieniu się systemu komputer automatycznie się wyłączy, po czym ponownie ładuje się Windows i komputer się wyłącza.

Drugi filmik prezentuje star systemu. Wciśnięcie przycisku power następuje między 3 a 4 sekundą. Jak widać (a właściwie nie widać bo przez większą część czasu ekran jest czarny) w kilka sekund uruchomił się kompletnie załadowany system. W praktyce trwało to 7 sekund, czyli porównywalnie do funkcji Expres Gate w wykonaniu ASUS'a, przy czym uruchamiamy tu Windows XP.

Teraz czas na podsumowanie

Prezentowana tutaj płyta jest obecnie najtańszą (130zł w dniu pisania recenzji) nową dostępną w sklepach płytą dla procesorów AM2/AM2+ oraz AM3. Oferuje wszystko czego potrzeba, by zbudować w pełni funkcjonalny komputer posiadający dodatkowo rezerwy mocy (sekcja zasilania jest dodatkowo wzmacniana na spodniej stronie cynowanymi ścieżkami) i potencjał OC. Dodatkowo kompaktowa konstrukcja idealnie wkomponowuje się w ciasne obudowy a nietypowe rozmieszczenie elementów zapewnia odpowiednie warunki eksploatacji. Nie jest to płyta dla maniaków wydajności i szaleńczego podkręcania, wystarczy za to w zupełności jako podstawa taniego komputera do zastosowań domowych, wliczając w to gry. Jako tanią, low-end-ową konstrukcję oceniam ją na zasłużone 5.