Fotograf roku 2021 zrobił zdjęcia nie cyfrówką, a nawet nie lustrzanką

15 kwietnia 2021przeczytasz w 4 min.

Nawet jeśli nie jesteście bywalcami fotograficznych wernisaży, ani koneserami fotografii jako sztuki, warto od czasu przyjrzeć się zdjęciom, która mogą być kontrowersyjne, niekoniecznie takie jak lubimy, ale za to kształcące poprzez wizualny przekaz naszej rzeczywistości.

Konkurs Sony World Photography Awards to coroczne wydarzenie, które jest niejako podsumowaniem minionego roku w fotografii wedle ekspertów, organizowane pod patronatem Sony. Fotografujący, którzy biorą w nim udział nie muszą używać aparatów tej marki, ale to właśnie sprzęt tego producenta stanowi nagrodę dla najlepszych. Oprócz uznania, ale zapewne i krytyki, bo w końcu trudno by nagrodzone zdjęcia podobały się wszystkim. Nawet jury SWPA 2021 musiało uciec sie do kompromisów w trakcie selekcji zdjęć.

Sony World Photography Awards 2021 - tym razem wyjątkowa prezentacja prac, którą może obejrzeć każdy

W tym roku ceremonia finałowa SWPA 2021 ma oryginalną formę. Z jednej strony przedstawiciele świata fotografii i mediów nie mieli możliwości udziału w uroczystej gali w Londynie, z drugiej po raz pierwszy przygotowano tak bogatą galerie prezentacji i filmów omawiających nagrodzone prace, do których dostęp może mieć każdy. Wśród tych materiałów jest cyfrowa wersja albumu, z najlepszymi ze zgłoszonych do konkursu pracami.

Wszystkie te materiały oraz film A Year in Photos from the Sony World Photography Awards 2021 z udziałem historyczki sztuki Jacky Klein i komika Nisha Kumara możecie pobrać ze strony konkursowej. Przygotowano także wirtualną galerię ze zdjęciami.

Aparat nie zrobi zdjęcia za fotografa, ale im lepszy sprzęt tym większe możliwości

Jeszcze przed oficjalnym ogłoszeniem nagrodzonych profesjonalistów miałem okazję posłuchać dyskusji członków jury na temat tegorocznego konkursu. Padło w niej jedno interesujące stwierdzenie. Otóż dziś nowoczesne technologie w aparatach cyfrowych w niespotykany kiedyś sposób pomagają fotografującym być kreatywnymi.

Warto nad tym zastanowić się chwilę. Bo z jednej strony zawsze powtarza się, że zdjęcia robi fotograf nie aparat, a dobry artysta poradzi sobie nawet z pudełkiem od butów. Z drugiej strony fakt, że fajne zdjęcia mogą być owocem użycia mniej zaawansowanych technologicznie urządzeń nie wyklucza możliwości osiągnięcia więcej, gdy sprzęt jaki mamy do dyspozycji jest jeszcze lepszy.

Dlatego najlepiej mówiąc o fotografach i fotografowaniu sparafrazować powiedzenie „pieniądze szczęścia nie dają, ale szczęściu pomagają”. Istotnie aparat za fotografa dobrych zdjęć nie zrobi, ale na pewno w tym nie zaszkodzi.

Zwycięskie prace w SWPA 2021 na wideo

Konkurs SWPA podzielony jest na kilka podkonkursów, a każdy z nich na jeszcze kilka kategorii. Najważniejsze to konkursy Profesjonalny i Otwarty. Nazwy sugerują, kto może wziąć w nich udział. Poniższe wideo to prezentacja nagrodzonych we wspomnianych konkursach, a także konkursie dla młodych i studentów.

Craig Easton - fotograf roku 2021 w konkursie profesjonalnym

W tym roku tytuł Fotografa roku, nagrodę w wysokości 25 000 dolarów i zestaw sprzętu fotograficznego firmy Sony otrzymał znany fotograf-dokumentalista Craig Easton (Wielka Brytania) za serię zdjęć zatytułowaną Bank Top zgłoszoną do kategorii Portfolio. To portrety, które ukazują społeczność dzielnicy Bank Top w Blackburn. Auto podkreśla, że nie są to zdjęcia wykonywane z zaskoczenia, a nawet pozowane spontanicznie. Powód jest prosty, do ich wykonania użyty był wielkoformatowy aparat 8x10, którego samo ustawienie zajmuje 20 minut.

Trudno w takiej sytuacji o spontaniczność. Jest za to czas na nawiązanie relacji z fotografowanymi osobami, zdobycie zaufania, bo jak się spodziewacie nie każdy człowiek chce być od razu fotografowany. Szczególnie gdy jest to zdjęcie pokazujące jego prawdziwe jak, wykonane w miejscu, z którego pochodzi, w którym mieszka i z którym się identyfikuje.

Jedną z cech zdjęć Craiga Eastona jest pięknie rozmyte tło i niesamowicie wyraziste kontury modeli. To zasługa fotografowania tak dużym formatem. Pewnie wydać się może, że co to za problem uzyskać ładnie rozmyte tło, skoro nawet w telefonach jest taka funkcja. Ale gdy bliżej przyjrzeć się zdjęciom dostrzeżemy, że tego typu funkcje w urządzeniach mobilnych są jedynie namiastką tego co można osiągnąć bez ograniczeń fizycznych konstrukcji optycznej aparatu.

Jaki jest cel inicjatywy Usunąć bariery, której owocem jest seria zdjęć Bank Top powstała we współpracy Craiga Eastona oraz pisarza i naukowca Abdula Aziza Hafiza? Chodzi o pokazanie historii niedostatecznie reprezentowanych lub błędnie przedstawianych społeczności z północnej Anglii. Jeśli kiedykolwiek pomyślicie o fotografowaniu ludzi w swoim otoczeniu pamiętajcie jaką moc ma dobra fotografia w pokazywaniu prawdy o człowieku i tej rzeczywistości, której brak w mediach nastawionych koloryzowanie świata.

Craig Easton zdobył także drugie miejsce w kategorii Projekty dokumentalne za zdjęcia Dzieci pani Thatcher. Dają one sporo do myślenia w kontekście nieprzemyślanych programów społecznej pomocy. To jak określa autor analiza chronicznej natury ubóstwa doświadczanego przez trzy pokolenia jednej rodziny.

Wyróżnienia dla profesjonalnych fotografów z Polski

Szkoda, że wśród nagrodzonych nie ma więcej prac czy fotografów z Polski. Tym razem musimy zadowolić się wyróżnieniami w kategorii profesjonalnej Projekty Dokumentalne. Otrzymali je - Justyna Górniak, Tomasz Lazar i Agnieszka Maruszczyk.

Tamara Kudita - fotograf roku 2021 w konkursie otwartym

W konkursie otwartym w przeciwieństwie do profesjonalnego oceniane są pojedyncze zdjęcia a nie całe cykle. Zwycięzcy poszczególnych kategorii zostali ogłoszeniu już w marcu, czekało na nas już tylko wyróżnienie tytułem Fotografa roku 2021. Po raz pierwszy nagrodzono fotografkę z kontynentu afrykańskiego. To Tamara Kudita z Zimbabwe, która została Fotografem roku 2021 w konkursie otwartym, dostała nagrodę finansową wysokości 5000 dolarów, sprzęt Sony, a zarazem szanse kontynuowania fotograficznej kariery, którą jak przyznaje rozpoczęła całkiem niedawno 3 lata temu na studiach.

Nagrodzone zdjęcie to portret zatytułowany African Victorian (Wiktoriańska Afrykanka), zgłoszony w kategorii Kreatywność. Zdjęcie ukazuje młodą czarnoskórą kobietę ubraną w suknię w stylu wiktoriańskim i trzymającą tradycyjne przybory kuchenne afrykańskiego ludu Szona. Obraz zaprzecza stereotypowym kontekstom, w jakich ukazywane jest ciało czarnej kobiety, i prezentuje złożoną afrykańską tożsamość z użyciem alternatywnego języka wizualnego.

Zwycięzcy konkursu młodzieżowego i studenckiego

W konkursie studenckim nagrodę otrzymuje nie tylko laureat, ale również uczelnia (wartość nagrody to 30 tysięcy euro). Tym razem studentów poproszono o pokazanie jak współcześni ludzie postrzegają świat i jak chcą go zmieniać na lepsze. Z zadania wywiązał się Coenraad Heinz Torlage z RPA, który przygotował serię fotografii Młodzi rolnicy. Tematyka zdjęć wydaje się niezbyt zaskakująca, a jednak przykuła uwagę jury.

Z kolei w konkursie młodzieżowym zwyciężył Pubaruna Basu z Indii. Ten 19-latek wykonał zdjęcie pod tytułem Bez ucieczki od rzeczywistości. Nawiązuje ono do panującej na świecie pandemii i poczucia uwięzienia, którego doświadcza obecnie wielu ludzi na świecie. Na zdjęciu cienie ogrodzenia padające na zasłony tworzą iluzję krat klatki, z której usiłuje wydostać się para rąk.

A nagroda Za wybitny wkład w fotografię w 2021 powędrowała do …

… Gracieli Itubide z Meksyku, która jest uznawana obecnie za najwybitniejszą fotograficzkę Ameryki Łacińskiej. Jej fotografie tworzone od końca lat 70. XX wieku w znaczący sposób wpływają na to jak dziś wizualnie postrzegany jest Meksyk.

Zwycięskie prace w każdej z kategorii konkursu profesjonalnego

Powyżej wymienieni laureaci to tylko zdobywcy najwyższych laurów. Nagród jest znacznie więcej i najlepiej zapoznać się z nimi korzystając z udostępnionych przez SWPA materiałów. A poniżej fotograficzne podsumowanie nagrodzonych w każdej kategorii konkursu Profesjonalnego. Warto pamiętać, że są to pojedyncze prace z cyklu zdjęć, a to może wpływać na ich indywidualny odbiór.

Anas Alkharboutli (Syria) - Sport