Kiedy umowa pożyczki jest nieważna? Wyjaśnia Ekspert Chwilowo.pl

Choć firmy pożyczkowe i banki, z reguły dbają o dopełnianie wszelkich kwestii formalnych, może niekiedy dojść do nadużyć - tych celowych, jak i nie. Poniżej opisujemy różne sytuacje i kroki, jakie należy podjąć w przypadku gdy umowa budzi wątpliwości.

Artykuł sponsorowany przez Whitepress

Umowa pożyczki - najważniejsze informacje

Umową pożyczki nazywamy dokument, który przypieczętowuje nawiązanie współpracy pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą. Wskazuje on na obowiązki obu stron, ale także jest podstawą dochodzenia swoich praw. Najważniejsza jest jedna zasada - nigdy nie podpisuj dokumentu, którego nie rozumiesz lub co gorsza, którego nawet nie przeczytałeś.

Jeśli zapisy umowy pożyczki budzą wątpliwości, należy zawsze dążyć do wyjaśnienia nurtujących kwestii, czy to bezpośrednio z pożyczkodawcą, czy też z udziałem wykwalifikowanego prawnika.

Kiedy dojdzie już do podpisania umowy i po fakcie zorientujesz się, że zawiera ona niedozwolone zapisy lub zaistniały inne okoliczności, które mogą wpływać na jej ważność, koniecznie reaguj. Masz pełne prawo do tego, aby podważyć dokument, zwłaszcza kiedy jego pochopne podpisanie nastąpiło z powodu niewiedzy.

Kiedy umowa pożyczki jest nieważna? Najczęstsze okoliczności

Stwierdzenie nieważności umowy pożyczki, zarówno w części, jak i w całości, może mieć miejsce z wielu przyczyn. Należy mieć na uwadze fakt, że nawet świadome podpisanie dokumentu, nie musi oznaczać tego, że jest on wiążący. Wynika to z faktu, że obowiązujące w kraju ustawy mają wartość nadrzędną i znajdują się w randze ponad wszelkimi umowami. W końcu jako zwykli obywatele mamy prawo nie posiadać pełnej wiedzy prawnej i nabyć ją dopiero po fakcie. Poniżej wskazujemy najważniejsze okoliczności, w jakich umowa pożyczki staje się nieważną.

Umowa jest nieważna, gdy zawiera zapisy niezgodne z prawem

Zapisy umowy niezgodne z prawem, to najbardziej solidna podstawa do tego, aby dochodzić swoich praw. Sytuację tę jest łatwo udowodnić, gdyż wystarczy porównać treść umowy pożyczki z tą, która zawarta jest w kodeksach i rozporządzeniach.

Zapisy niezgodne z prawem to inaczej klauzule abuzywne. Jak je rozpoznać? Mogą być to na przykład treści wskazujące na brak możliwości podejmowania negocjacji w kwestii warunków w umowie pożyczki. Czujność powinny wzbudzić także wysokie koszty, przekraczające odsetki maksymalne określone w ustawie. Jako przeciętna osoba możesz nie zdawać sobie nawet sprawy z faktu, że podpisany dokument jest dla Ciebie niekorzystny, dlatego warto skorzystać z usługi analizy umowy u prawnika, zwłaszcza jeśli planujesz zaciągnąć wysoką kwotę pożyczki.

Umowa jest nieważna, gdy zawiera błędy formalne

Błędem takim mogą być błędne dane osobowe, niepełne informacje lub brak wszystkich wymaganych podpisów obu stron. Błędy formalne dotyczą także braku zapisów odnoszących się do oprocentowania czy RRSO. Mogą to być także błędy dotyczące dnia zawarcia umowy i terminu spłaty zobowiązania.

Umowa jest nieważna, gdy została sfałszowana

Do sfałszowania umowy dochodzi najczęściej wówczas, gdy nasze dane osobowe trafią w niepowołane ręce. Oszust może dopuścić się wyłudzenia pożyczki. To wówczas na naszych barkach będzie spoczywało udowodnienie, że nie zaciągnęliśmy zobowiązania.

Umowa jest nieważna, gdy została zawarta pod wpływem groźby

Podstawą do tego aby zaistniało unieważnienie umowy, może być również szantaż lub groźba. Oczywiście, to pożyczkobiorca musi udowodnić, że padł ofiarą nacisków innej osoby i że nie zaciągnął zobowiązania wyłącznie z własnej woli.

Umowa jest nieważna, gdy została zawarta przez osobę, nieposiadającą do tego prawa

Oczywiste jest to, że aby podpisać jakąkolwiek wiążącą umowę, w tym umowę pożyczki, należy mieć zdolność do czynności prawnych. Zdolności takiej nie posiada osoba niepełnoletnia, częściowo ubezwłasnowolniona lub całkowicie ubezwłasnowolniona. Jeśli pożyczkodawca nie zweryfikował takich informacji przed udzieleniem finansowania, osoba reprezentująca małoletniego lub ubezwłasnowolnionego, może wystąpić w jego imieniu o anulowanie umowy.

Umowa jest nieważna, jeśli wartość zabezpieczenia jest nieproporcjonalna do kwoty długu

Umowa to dokument, którego zadaniem jest ochrona obu stron. Nie może jednak dochodzić w niej do nadużyć. Jeśli przykładowo zastawem zabezpieczającym spłatę pożyczki o wysokości 5 tys. zł jest hipoteka, to umowa taka może zostać uznana za przekraczającą granicę prawa, a wręcz za lichwę z uwagi na nadmierne zabezpieczenie.

Umowa została zawarta bez zgody osoby trzeciej

Istnieją pewne okoliczności, które mogą wymagać udziału osoby trzeciej w podpisaniu umowy pożyczki. Przykładem jest tutaj bycie w związku małżeńskim i pozostawanie we wspólności majątkowej. Nie ma tak naprawdę określonego limitu kwoty, jaką można pożyczyć bez zgody współmałżonka. Każdy bank nakłada w tej kwestii własne ograniczenia, jednak zatajenie faktu pozostawania w małżeństwie może być przesłanką do podważenia umowy.

Podobna sytuacja będzie miała wówczas gdy nie zostanie udzielona zgoda przedstawiciela ustawowego, na przykład w przypadku osoby ubezwłasnowolnionej. Podpisana umowa pożyczki staje się wówczas nieważna.

Kto jest uprawniony do stwierdzenia nieważności umowy pożyczkowej?

W polskim prawie rozróżniamy dwa rodzaje nieważności umów. Mowa o nieważności bezwzględnej i względnej. Nieważność umowy bezwzględna ma miejsce wówczas, gdy mówi o tym konkretny przepis ustawy. Okoliczność taka rozpatrywana jest przez sąd z urzędu. Nieważność względna ma zupełnie inny charakter. Sąd może się na nią powołać, gdy zostaną spełnione odpowiednie przesłanki. Co ważne, do czasu zakwestionowania umowy przed sąd, uznaje się ją za obowiązującą i należy wywiązywać się z jej postanowień.

Jakie kroki podjąć po stwierdzeniu nieważności umowy pożyczki?

Jeśli okaże się, że jesteśmy stroną poszkodowaną i nasza umowa pożyczkowa nie spełniała wszystkich wymogów, mamy prawo ubiegać się o uznanie tak zwanej sankcji kredytu darmowego. Jest to specjalna instytucja prawa, według której konsument zobowiązany jest wyłącznie do spłaty kapitału, jaki został mu wypłacony. Przedsiębiorca dopuszczający się naruszeń zostaje wówczas pozbawiony wszelkich korzyści wynikających z udostępnienia kapitału klientowi.

Przepisy w tej kwestii stanowią jasno:

„W przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.”

Co bardzo ważne, sankcja kredytu darmowego obowiązuje właściwie w trzech przypadkach:

• gdy nie doszło jeszcze do rozpoczęcia spłaty zobowiązania;
• gdy znajdujemy się w trakcie spłaty zobowiązania;
• gdy zakończono spłatę pożyczki, ale od tego czasu nie minął jeszcze 1 rok.

W tym ostatnim przypadku, nawet jeżeli doszło do spłaty kapitału wraz z kosztami i w ciągu roku wykryto nieprawidłowości, pożyczkodawca zobowiązany jest do oddania konsumentowi kosztów pożyczki, czyli kwoty przekraczającej pożyczony kapitał.

Czy można zerwać umowę pożyczki?

W polskim prawie funkcjonuje okoliczność, którą nazywamy odstąpieniem od umowy. Przepisy te mają zastosowanie także do umów pożyczkowych i dają pożyczkobiorcom prawo do tego, aby bez składania żadnych wyjaśnień, mogli zrezygnować z korzystania z gotówki w terminie, jaki przewidywała umowa.

Istnieje jednak pewna zasada, która mówi, że na odstąpienie mamy 14 dni od czasu podpisania umowy. Jeśli zdecydujemy się na takie posunięcie, nie będziemy musieli ponosić żadnych dodatkowych kosztów, poza kosztem proporcjonalnym do czasu, w jakim korzystaliśmy ze środków. Konieczny będzie także zwrot kapitału.

Aby zerwać umowę pożyczki, musimy w tym celu przedłożyć pożyczkodawcy odpowiedni wniosek. Jego wzór znajdziemy na stronie firmy pożyczkowej. Jeśli umowę zawarliśmy osobiście, prawdopodobnie otrzymaliśmy dokument odstąpienia do ręki. Jeśli odbyło się to w formie online, wzór powinien zostać przesłany mailowo. Aby mieć pewność, że dokument dotrze do naszego pożyczkodawcy w ustalonym terminie, warto wysłać go w formie mailowej oraz pocztą tradycyjną. Do wniosku możemy też dołączyć zawartą umowę.

Czy trzeba spłacać pożyczkę, w przypadku której stwierdzono nieważność umowy?

Nieważna umowa pożyczki wzbudza zawsze wiele kontrowersji. Powstaje pytanie, czy trzeba będzie oddać pożyczone środki. Ta kwestia nie pozostawia jednak wielu wątpliwości. Pożyczony kapitał trzeba zawsze oddać. To, co można wywalczyć w przypadku stwierdzenia nieważności umowy, to jedynie prawo do anulowania wszelkich opłat. Co to oznacza? Tyle że koszty kredytu zostaną unieważnione. Nie będziemy musieli oddawać kwoty powiększonej o odsetki kapitałowe, prowizje, czy opłaty przygotowawcze.

Jak ustrzec się przed podpisaniem niekorzystnej umowy pożyczki?

Podpisując umowę pożyczki, należy za każdym razem gruntownie ją zweryfikować. Każdy jej zapis powinien być dla nas w pełni klarowny. Nie można nigdy całkowicie polegać na wiedzy i dobrych intencjach pożyczkodawcy. Jeżeli w dokumencie pojawi się zapis, który budzi nasze wątpliwości, należy sprecyzować odpowiednio pytanie i oczekiwać wyjaśnień. Jeśli postawa firmy pożyczkowej nie będzie dla nas zadowalająca, najlepiej zrezygnować z jej usług.

Chcesz ustrzec się w przyszłości od błędów związanych z pożyczaniem? Zachęcamy do zapoznania się z poradnikami dostępnymi w bazie wiedzy portalu https://chwilowo.pl/ - Znajdziesz tam znacznie więcej porad w stylu dzisiejszego artykułu o ważności umowy pożyczkowej, dostępnego za pośrednictwem benchmark.pl

Artykuł sponsorowany przez Whitepress